Βραζιλία, 13 χρόνια πριν, από τον φωτογραφικό φακό του Χρήστου Πότσιου.Φωτογραφίες: Χρήστος Πότσιος / FOSPHOTOS
..Στο Ρίο νοιώθουμε σαν να βρισκόμαστε σε άλλη χώρα από αυτή που ήμασταν λίγες μέρες πριν, όταν τριγυρνούσαμε στα σοκάκια του Πελουρίνο, του παλιού ιστορικού κέντρου της πόλης του Σαλβαντόρ, εκεί όπου, όπως σε όλη την επαρχία της Bahia στο βορειοανατολικό κομμάτι της Βραζιλίας, αναπνέει έντονα η αφροκεντρική κουλτούρα. Ή στα μικρά τροπικά παραλιακά θέρετρα, σαν το Τρανκόζο, το Αραγιάλ, το Πόρτο Σεγκούρο. Ή σ΄εκείνο το χωριό που ξεμείναμε και μας φιλοξένησαν όταν το λεωφορείο μας (είμαστε οι μοναδικοί επιβάτες) κόλλησε στις λάσπες στο δρόμο για την Καραίβα, μέρος που εξελίχθηκε σε απρόσιτο Ιερό Δισκοπότηρο του ταξιδιού μας, αφού όποτε επιχειρούσαμε να πάμε, ξέσπαγε μια ασταμάτητη τροπική βροχή που μας άφηνε πάντα στη μέση. Αλλά αυτή είναι όλη η “ιστορία” με τη Βραζιλία. Δεν υπάρχει άλλη χώρα, με πιθανή εξαίρεση τις ΗΠΑ, που να συνδυάζει τόσο διαφορετικά στοιχεία, τα οποία ανακετεύονται άναρχα σ’ ένα εθιστικό κοκτέιλ ήχων, χρωμάτων, εικόνων, μύθων και παραδόσεων. Η ηχητική πανδαισία των κρουστών στους δρόμους του Σαλβαντόρ. Η πανταχού παρούσα κουλτούρα του σεξ, της σάρκας και του futebol στις παραλίες. Ο μυστικισμός και η θρησκευτική έκσταση των “αυτοχθόνων”. Ο κοσμοπολιτισμός και η απίστευτη φυσική γεωγραφία του Ρίο και το αστικό χάος της “μεγάπολης” του Σάο Πάολο…
…Και βέβαια, η μαγική ζωτικότητα και χαλαρότητα (μια λέξη τόσο παρεξηγημένη στη χώρα μας) των ανθρώπων που επικοινωνούν πραγματικά με το σώμα τους. Ο αισθησιασμός των κορμιών, η μελαγχολική φρεσκάδα, η ιεροτελεστία της αβίαστης κίνησης. Και σκέψεων. Σάμπα και καποέιρα. Μπάλα και μποσανόβα. Jesus e il Senor: ο Ιησούς είναι ο Κύριος και τα μπικίνι είναι μινιατούρες. Στη Βραζιλία, τη μεγαλύτερη Καθολική δημοκρατία του πλανήτη, η λατρεία του Θεού δε συγκρούεται με τη λατρεία της σάρκας και την παράδοση του παγανισμού. Στην τηλεόραση διαφημίζουν χρυσά σταυρουδάκια που καταλήγουν σε αβυσαλλέ ντεκολτέ. Η λάγνα προσκόλληση στο πρόσωπο του Χριστού κλείνει το μάτι στην κουλτούρα της αποπλάνησης. Στην Βραζιλία μου ερχόταν στο μυαλό ένας σουρελιαστικός στίχος που είχα διαβάσει κάπου: “Πόσο ωραίο θα πρέπει να είναι να φας ένα ναυαγό επίσκοπο σε μια ζεστή παραλία, μετά τον εσπερινό, αφού πρώτα δεις το πλοίο του να βυθίζεται στον ορίζοντα”…
Στη Βραζιλία δεν υπάρχει “ισότητα στη διαφορά” των φυλών, αλλά μια περίεργη και γοητευτική διαδικασία ανταγωνιστικής αποπλάνησης, όπου κυριαρχεί ένας διφορετικός ερωτισμός από αυτόν με τον οποίο είμαστε εξοικειωμένοι στη Δύση (στην Ανατολή της Δύσης έστω): ο ερωτισμός του Ισημερινού. Η ευρωπαϊκή λογική καταπίνεται από την κυριαρχία των φετίχ. Όπως είχε γράψει παλιότερα ο γνωστός Γάλλος “μετα – φιλόσοφος” Ζαν Μποντριγιάρ, “η Βραζιλία παίζει το ρόλο μιας γιγαντιαίας πηγής χλωροφύλλης για το σύνολο της ανθρωπότητας… Είναι ο πλανητικός αγωγός της χαράς, της ευεξίας, της σωματικής ενέργειας, της ζωτικότητας και του ερωτισμού. Αν ποτέ η ανθρώπινη φυλή πέσει σε συλλογική κατάθλιψη, εκεί θα πρέπει να αναζητήσει τη χαμένη ζωντάνια. Εκεί, πίσω από τα δάση του Αμαζονίου, θα μπορέσει να αναπνεύσει ξανά ελεύθερα…”
Δημήτρης Πολιτάκης
Δημήτρης Πολιτάκης, περιοδικό Symbol, 11 Νοεμβρίου 2000
