ΤΟ ΠΙΤΣΙΡΙΚΙ

Σε κινητικότητα το πολιτικό σύστημα αναζητεί λύσεις χωρίς εκλογές.

Δύσκολα θα διασωθεί ο Αντ. Σαμαράς από την αναμενόμενη κατάρρευση του σαθρού οικοδομήματος.

«Πρώτα βγαίνει η ψυχή βγαίνει και μετά το χούι», λέει ο λαός μας. Έτσι και τα χθεσινά Νέα παρουσιάζουν ένα ζευγάρι γυαλιά του σκί [αναφορά στη δήλωση Βίζερ] όπου στο ένα γυαλί βρίσκονται Σαμαράς και Βενιζέλος και στο άλλο ο Τσίπρας με τον Τόμσεν σε μιαν προσπάθεια ταύτισης του ΣυΡιζΑ με την τρόικα! Αμηχανία και γελοιότητα. Είχε προηγηθεί ανάλογο πρωτοσέλιδο σκίτσο, το προηγούμενο Σάββατο.
Δεν πείθουν κανένα. Οι διαπλεκόμενοι στέρεψαν από επιχειρήματα και τους έμεινε η λάσπη. Οι πολίτες πριν χρόνια έκαψαν τα Νέα και την Αθηναϊκή διαμαρτυρόμενοι για την πολιτική κωλοτούμπα που έκαναν εν μια νυχτί. Και δεν ξεχνούν ότι εγκατέλειψαν την Ένωση Κέντρου του Γ. Παπανδρέου για να στηρίξουν τον Γεώργιο Αθανασιάδη – Νόβα.

Η ευφορία των 153 «όχι» στην πρόταση μομφής του ΣυΡιζΑ, από την οποία «η κυβέρνηση βγήκε πολύ περισσότερο ενισχυμένη» και βαδίζει προς τις εκλογές του 2016, όπως δήλωσε ο Αντ. Σαμαράς, μετά την ψηφοφορία, κράτησε μόλις τρεις ημέρες. Ο «θρίαμβος» αποτελεί παρελθόν και ήδη βιώνουμε την επιχείρηση διάσωσης της παρούσας Βουλής –όχι της κυβέρνησης ή του πρωθυπουργού, αυτοί είναι αναλώσιμοι και φαίνεται ότι έφτασε η ώρα της ανακύκλωσή τους. Παράγοντες, εντός και εκτός της συγκυβέρνησης, ψάχνουν το διάδοχο σχήμα που δεν θα έχει τον Αντ. Σαμαρά ως πρωθυπουργό. Το οικοδόμημα, όμως, είναι σαθρό. Και το οποιοδήποτε ατύχημα, που γίνεται όλο και πιο πιθανό, μπορεί να οδηγήσει και σε εκλογές.
Είναι παραπάνω από εμφανές ότι αυτό το πολιτικό σύστημα βρίσκεται σε αδυναμία να υλοποιήσει τα υπεσχημένα σε τρόικα, Α. Μέρκελ και «λοιπές νεοφιλελεύθερες δυνάμεις».

Τέμνονται τα συμφέροντα

Μια τέτοια, υπό κατάρρευση, κυβέρνηση δεν είναι χρήσιμη. Ούτε σε ευρωπαίους, ούτε στο «νέο» εσωτερικό σύστημα που προσπαθεί να στηθεί στα πόδια του από χρεοκοπημένους εκδότες και τραπεζίτες και επιχειρηματίες αδιαφανούς προελεύσεως. Η πορεία των «μεταρρυθμίσεων» έχει φτάσει στα όριά της, σε μια ουσιαστική καμπή, και, πλέον, δεν ταυτίζονται πλήρως τα συμφέροντα των δύο συστημάτων –ευρωπαϊκό και εγχώριο- που καθόριζαν τη στάση του Αντ. Σαμαρά και της κυβέρνησής του.

Οι παράλληλες γραμμές συμφερόντων αρχίζουν να τέμνονται, το αποτέλεσμα αυτής της τομής παρακολουθούμε σήμερα. Από τη μια η τρόικα που φαίνεται να μη την ενδιαφέρει και τόσο αν καταρρεύσει σήμερα η κυβέρνηση –αντίθετα είχε παρέμβει απαγορευτικά στο Μαξίμου όταν καλοέβλεπε εκλογές τον Ιούνιο και τον Σεπτέμβριο. Και πιέζει για την υλοποίηση των μέτρων των μνημονίων. Από την άλλη βρίσκονται όσοι εκφράζουν το «εγχώριο κατεστημένο» -που δεν είναι απαραίτητα μόνο η Ντ. Μπακογιάννη-, που έχοντας κατανοήσει το πρόβλημα, φέρνουν προτάσεις διεξόδου ή πιέζουν για συγκριμένες αποφάσεις. Τα δύο αυτά συστήματα φαίνεται να «αυτονομούνται», να λειτουργούν σε περιπτώσεις ακόμα και ανταγωνιστικά, ενίοτε και να συγκρούονται. Πάντα, βέβαια, θα υπάρχουν ταυτίσεις σε πρόσωπα και σκοπούς μεταξύ εγχώριας και εξωχώριας διαπλοκής.

Επικοινωνιακό παζάρι

«Η δουλειά δεν έγινε ακόμα», ήταν η χαρακτηριστική δήλωση του προέδρου του Eurogroup, Γερούν Ντεϊσελμπλούμ, που δεν άφησε κανένα περιθώριο ελπίδας [;] στον Γ. Στουρνάρα. Και ζήτησε να «υπάρξουν αποτελέσματα επειγόντως» σε τέσσερα σημεία:

1. Στα προαπαιτούμενα για την δόση του 1 δισ. ευρώ που εκκρεμεί από το καλοκαίρι. Δηλαδή την διάλυση των αμυντικών βιομηχανιών, τη διαθεσιμότητα [απόλυση] 12.500 δημοσίων υπαλλήλων, τη ρύθμιση των οφειλών σε ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ για να ξεπουληθούν «καθαρές».
2. Κάλυψη του δημοσιονομικού κενού του 2014 αλλά και του 2015.
3. Προώθηση «μεταρρυθμίσεων».
4. Επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων.

Ωστόσο, ούτε η τρόικα, ούτε η Ελλάδα επείγονται να συμφωνήσουν –υπάρχει μεγάλο χρονικό περιθώριο για [επικοινωνιακό;] παζάρι. Το επόμενο διάστημα οι οικονομικές υποχρεώσεις της χώρας δεν προβλέπουν μεγάλα ποσά -μπορούν να καλυφθούν με έντοκα γραμμάτια. Τα 1,85 δισ. ευρώ [σε ομόλογα] που «οφείλουμε» στις 11 Ιανουαρίου τα διακρατούν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και κεντρικές τράπεζες κρατών της ευρωζώνης –και γι’ αυτό το ποσό μπορεί να υπάρξει λύση με μετακύλιση, κ.λπ. Ο κύριος, όμως, λόγος των καθυστερήσεων είναι ότι η τρόικα, όπως και όλη η υπόλοιπη Ευρώπη, περιμένει τη συγκρότηση κυβέρνησης στο Βερολίνο για να διευθετηθούν οι εκκρεμότητες.

Το «σημείο θραύσης»

Η νέα κυβέρνηση της Α. Μέρκελ θα έχει να αντιμετωπίσει και μια ετερόκλητη «συμμαχία». Η Ευρώπη υποφέρει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αποφάσισε [Eurogroup, 13.11.13] να «τραβήξει το αυτί» του Βερολίνου ζητώντας αυξήσεις μισθών στο εσωτερικό της Γερμανίας, αλλά και ως ατμομηχανή της ευρωζώνης να της ζητήσει να τρέχει με ανεκτές ταχύτητες από τα περισσότερα μέλη της ευρωζώνης. Στην ίδια γραμμή η Κρ. Λαγκάρντ [έθεσε θέμα εμπορικών πλεονασμάτων και μισθών], ο Μπ. Ομπάμα [ζήτησε να αναθεωρήσει η Γερμανία την οικονομική της πολιτική που στηρίζεται κυρίως στο εξαγωγικό μοντέλο] και ο Εν. Λέτα [όχι άλλη λιτότητα αλλά ανάπτυξη]. Οι Ζ. Μπαρόζο και Όλι Ρεν, από την πλευρά τους, ανακοίνωσαν την έναρξη αξιολόγησης προκειμένου να διαπιστωθεί αν τα μεγάλα πλεονάσματα της Γερμανίας αποτελούν απειλεί για τις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης. Και ναι, ο Αντ. Σαμαράς δεν έθεσε κανένα θέμα…

Η πίεση, βέβαια, της τρόικας θα συνεχιστεί, ιδιαίτερα όταν η κυβέρνηση εξακολουθεί να συμπεριφέρεται ως ο καλός μαθητής. Ωστόσο, όπως αποκάλυψε ο Δ. Μητρόπουλος [Νέα, 14.11.13], «η τρόικα δεν θα περνούσε το “σημείο θραύσης” στη διαπραγμάτευση. Αυτή ήταν η διαβεβαίωση που είχε η κυβέρνηση και μάλιστα δια στόματος Πολ Τόμσεν»! Αποκάλυψη που αποδεικνύει τις μυστικές συμφωνίες κάτω από το τραπέζι προκειμένου, με επικοινωνιακά παιχνίδια [η κυβέρνηση που αντιστέκεται, κ.λπ.], να περνούν στην κοινωνία τα μέτρα.

Το «σημείο θραύσης», όμως, μπορεί να είναι διαφορετικό για κάθε σώμα αλλά εξαρτάται, πάντα, από την αντοχή του υλικού στο οποίο εφαρμόζεται η πίεση. Και η αντοχή της συγκυβέρνησης έχει αλλάξει, έχει μειωθεί, καθώς η σχέση μεταξύ κυβέρνησης και βουλευτών έχει μετατραπεί σε ασταθή ισορροπία με αποτέλεσμα να απειλείται με θραύση ολόκληρο το οικοδόμημα. Ούτε η κοινωνία υπόκειται στη λογική ότι αφού το 2012 ανέχθηκε μέτρα ύψους 14 δισ. ευρώ μπορεί και φέτος να υπομείνει άλλα 3,9 δισ. ευρώ χωρίς καμιά αντίδραση. Τα όποια μέτρα λειτουργούν προσθετικά και συνήθως οι τεχνοκράτες οικονομολόγοι δεν γνωρίζουν… φυσική! Και αυτό είναι το πρόβλημα: Ουδείς μπορεί να προβλέπει επακριβώς έως που αντέχει, πότε θα επέλθει η θραύση, πότε θα σπάσει το σχοινί και θα καταρρεύσει η συγκυβέρνηση.

Κάτι κινείται

Το Μαξίμου, τις τελευταίες ημέρες, επιδόθηκε σε μια προσπάθεια κατευνασμού των βουλευτών. Οι πλειστηριασμοί στα ακίνητα, όπως και η φορολογία τους, δεν θα περάσουν αναίμακτα. Το γνωρίζουν και προσπαθούν να διευρύνουν την βάση της κυβέρνησης στη Βουλή: με επανενσωμάτωση της ΔημΑρ [ακόμα και με διάσπασή της], προσέλκυση δύο – τριών βουλευτών από τους ΑνΕλ [ο Π. Χαϊκάλης, που προέρχεται από την Πολιτική Άνοιξη, το διέψευσε, όπως και ο Τ. Κουίκ], επιστροφή βουλευτών της ΝΔ που έχουν ανεξαρτητοποιηθεί. Παράλληλα, το οικονομικό επιτελείο επιχειρεί αλλαγές προκειμένου να λειανθούν οι αντιδράσεις των βουλευτών που, εκτός των άλλων, έχουν χωριστεί και σε δύο στρατόπεδα: αυτών της περιφέρειας που υποστηρίζουν τους αγρότες, κ.λπ. και αυτών των αστικών κέντρων –η Φ. Πιπιλή, μάλιστα, κάλεσε τον πρωθυπουργό «να ακούσει την κραυγή αγωνίας ότι αν χάσεις τη μεσαία τάξη, τα χάνεις όλα». Όλοι αυτοί δεν κατανοούν το βασικό: είναι αδύνατον να εισπράττονται 2,9 δισ. ευρώ κάθε χρόνο από το φόρο στα ακίνητα, όπως έχει δεσμευθεί απέναντι στην τρόικα η συγκυβέρνηση.

Η πρόταση, λοιπόν, της Ντ. Μπακογιάννη [«Η κυβέρνηση χρειάζεται μεγαλύτερη κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Αυτό μπορεί να γίνει καλώντας τον κ. Κουβέλη για συμμετοχή στην κυβέρνηση της ΔημΑρ και για προγραμματική συμφωνία η οποία θα μπορούσε να μας οδηγήσει για την επόμενη διετία», με την διευκρίνιση πως πρωθυπουργός παραμένει ο Αντ. Σαμαράς] επανέφερε στο προσκήνιο τη ΔημΑρ, ως βάση στήριξης της συγκυβέρνησης. Η στάση της ηγεσίας της ΔημΑρ, που αντιμετωπίζει επιφυλακτικά την πρόταση, αποτρέπει, προς το παρόν [;], την διάσπαση, ανεξάρτητα από τα μεγάλα προβλήματα που έχει. Όλες οι πλευρές φαίνεται να κατανοούν ότι σε τυχόν διάσπαση θα οδηγηθούν στην εξαφάνιση.

«Έχουμε όλοι ένα στόχο, η ΔημΑρ να παίξει ένα σημαντικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις, να πάει μπροστά και να πάει ενωμένη», δήλωσε [Βήμα FM, 15.11.13] ο Β. Οικονόμου που επιθυμεί σφόδρα την επανάκαμψη στην κυβέρνηση. Αντίθετα ο Δ. Χατζησωκράτης εμφανίστηκε επιφυλακτικός –«δεδομένης της ακολουθούμενης πολιτικής αλλά και των μεθόδων που αυτή η πολιτική υλοποιείται το βρίσκω απίθανο»-, τονίζοντας ωστόσο ότι «η ΔημΑρ δεν προκρίνει εκλογές, δεν θέλει εκλογές». Άφησε, βέβαια, ανοιχτό παραθυράκι λέγοντας πως χρειάζονται «αλλαγές πολιτικής».

Η κυβέρνηση ελπίζει να φτάσει έως την 1η Ιανουαρίου, που ξεκινά η ελληνική προεδρεία στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ευελπιστεί ότι οι ευρωπαίοι θα «τακτοποιήσουν» τις οικονομικές εκκρεμότητες προς όφελος της Ελλάδας ή θα τις μετακυλήσουν για αργότερα προκειμένου να υπάρξει ηρεμία το διάστημα της προεδρίας. Σε κάθε περίπτωση, ισχυρίζεται το Μαξίμου, θα έχουμε κερδίσει χρόνο. Το παράδειγμα, όμως της Δανίας [εκλογές στη διάρκεια της προεδρίας της] αλλά και η κινητικότητα στο ελληνικό πολιτικό σύστημα δεν επιτρέπουν και μεγάλη αισιοδοξία. Ίδωμεν.

Π. Μπόφινγκερ: Λάθος τα πρόσθετα μέτρα περικοπών

Μέτρα ύψους 3 δισ. ευρώ προτείνει η κυβέρνηση για την κάλυψη του δημοσιονομικού κενού για το 2014. Τα μέτρα έχουν να κάνουν με ασφαλιστικά ταμεία, μείωση δαπανών σε ΔΕΚΟ, κλείσιμο νοσοκομείων και σχολείων –συγχωνεύσεις τις ονομάζουν…-, και αυστηρή εφαρμογή του ενιαίου μισθολογίου. Φυσικά υπάρχουν και τα μέτρα που έχουν ήδη υπογραφεί και θα αρχίσει άμεσα η υλοποίησή τους: απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, μειώσεις μισθών και συντάξεων, διάλυση αμυντικής βιομηχανίας, κ.λπ. Σήμερα στις 10 το πρωί θα υπάρξει και η σχετική συνάντηση Γ. Στουρνάρα – τρόικας με την κυβέρνηση να υπόσχεται άμεση υλοποίηση των «ανοιχτών» θεμάτων, ενώ το απόγευμα κλιμάκιο της τρόικα θα συναντηθεί με τον υπουργό Εργασίας, Γ. Βρούτση, με θέμα τα ασφαλιστικά ταμεία.

Το πρόγραμμα, πάντως, για άλλη μια φορά, ομολογείται ότι δεν βγαίνει παρόλο που «είμαστε οι πιο συνεπείς στον Νότο», όπως σημειώνει ο οικονομολόγος Πέτερ Μπόφινγκερ [Νέα, 14.11.13]. Ο Π. Μπόφινγκερ αμφισβητεί την πολιτική της λιτότητας που έχει επιβάλλει η Γερμανία τονίζοντας ότι «το παράδειγμα της Ελλάδας αποκαλύπτει πόσο λανθασμένο είναι το μοντέλο της μειώσεις των δημοσίων δαπανών». Και ο γερμανός «σοφός» τονίζει ότι «είναι παντελώς λανθασμένα τα πρόσθετα μέτρα περικοπών».

Την ίδια ώρα η εφημερίδα Sόddeutsche Zeitung χαρακτηρίζει δύσκολη την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές μέχρι το 2015 προεξοφλώντας νέο μνημόνιο μέχρι το 2015 -«δεν φαίνεται στον ορίζοντα το ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας από το μνημόνιο που έχει σχεδιαστεί μέχρι το 2015».

** Στις 22 Νοεμβρίου ο Αντ. Σαμαράς θα συναντηθεί με τη Γερμανίδα Καγκελάριο Α. Μέρκελ στο Βερολίνο.

Θό­δω­ρος Μι­χό­που­λος για την εφημερίδα «Η Εποχή»    RAMNOUSIA