ΤΟ ΠΙΤΣΙΡΙΚΙ

Η ΓΑΔΑ και οι Μπαλούρδοι της όταν ζητούν «ανοιχτή γραμμή» με τους διευθυντές σχολείων (και σε κάποιες περιπτώσεις βρίσκουν πρόθυμους καταδότες), όταν σέρνουν εφήβους σε ανακρίσεις προσπαθώντας να τους τυλίξουν σε μια κόλλα χαρτί και όταν ζητούν να μάθουν τα…πολιτικά φρονήματα των γονέων, φυσικά και δεν ανακαλύπτουν την πυρίτιδα. Οι χωροφύλακες της Επταετίας, που χρησιμοποίησε κατά κόρον η Χούντα των Συνταγματαρχών, ήταν οι πρώτοι διδάξαντες –  και έως σήμερα μάλλον αξεπέραστοι σε φαντασία και μεθόδους, υπηρετώντας τον απόλυτο παραλογισμό των εργοδοτών τους, που είχαν ως στόχο την κατατρομοκράτηση των μαθητών.

Του Θωμά Σίδερη

Ο δάσκαλος – χωροφύλακας

Κάπνισμα, άσεμνες πράξεις και χειρονομίες, ζωγραφική στους τοίχους των αφοδευτηρίων, ακατάλληλα έργα στο σινεμά, είσοδος σε καφενεία και σφαιριστήρια, πονηρά πειράγματα σε διερχόμενες μαθήτριες, επισκέψεις σε οίκους ανοχής. Κάπως έτσι σκιαγραφεί το Απριλιανό καθεστώς την παραβατική συμπεριφορά ενός μαθητή της δεκαετίας του εξήντα, μέσα από εξωφρενικούς δεκαλόγους, τυπικά δείγματα της παράνοιας που διακατείχε τους θεωρητικούς της Χούντας και όσους την υπηρέτησαν.

Σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. Ε.Π. 294 διαταγή της Νομαρχίας Αργολίδας που εκδόθηκε στις 2 Απριλίου 1968 και κοινοποιήθηκε σε όλα τα σχολεία της περιοχής, γνωστοποιείται ότι: «Διά την αποδοτικωτέραν άσκησιν της αμέσου αγωγής ή της καλουμένης σχολικής Κυβερνητικής εκτός της αιθούσης διδασκαλίας θα εποπτεύωνται οι μαθηταί μετά της προσηκούσης προσοχής κατά τα διαλείμματα υπό του εφημερεύοντος διδ/λου εις τα 2θεσια και πολυθέσια Σχολεία προς πρόληψιν παντός είδους παρεκτροπών και την τήρησιν της οφειλούμενης τάξεως και πειθαρχίας».

Εκείνη την εποχή καθιερώνεται ο ρόλος του δασκάλου-χωροφύλακα εκτός σχολείου και ωραρίου εργασίας: «Και επειδή το υπό του Σχολείου επιτελούμενον τοιούτον έργον εδραιούται μονιμότερον εις τας συνειδήσεις των μαθητών μόνο διά της εφαρμογής των αυτών κανόνων ηθικής συμπεριφοράς και εκτός του χώρου του Σχολείου, καθίσταται απαραίτητος η επιτήρησις αυτών υπό του ιδίου διδ/λου και μετά την λήξιν των μαθημάτων εις τα χωρία και τας κωμοπόλεις, πλην των εχόντων μεγάλην διασποράν των οικιών συνοικισμών».

Το ανήθικο και εγκληματικό θέαμα της μεγάλης οθόνης

Η Χούντα ανέπτυξε ένα ολοκληρωμένο θεωρητικό πλαίσιο για την επίδραση του κινηματογράφου στις εφηβικές ψυχές: «Απαγορεύομεν αυστηρώς την είσοδον των μαθητών εις κινηματογράφους, εφ’ όσον τα εν αυτοίς προβαλλόμενα έργα δεν κριθώσιν υφ’ υμών κατάλληλα. Διά ταύτα είναι απαραίτητος η συνεργασία σας μετά των ιδιοκτητών των κινηματογραφικών επιχειρήσεων και των κατά τόπους αστυνομικών αρχών. Την απαγόρευσιν θα κοινοποιήσετε εις τους μαθητάς διά σχετικής προφορικής ανακοινώσεως εις κοινήν συγκέντρωσιν, και δη εις τους γονείς των εις ειδικήν τοιαύτην. Εφιστώμεν την προσοχήν υμών επί του μεγίστης σημασίας προληπτικού αυτού μέτρου προς προστασίαν της μαθητιώσης νεολαίας της δικαιοδοσίας μας από την φθοροποιόν και κακοποιόν επίδρασιν του ανηθίκου και εγκληματικού θεάματος της οθόνης.

Δυο χρόνια νωρίτερα, το 1965, τα θεάματα της οθόνης δεν απορρίπτονταν συλλήβδην και εν πάση περιπτώσει δεν θεωρούνταν κατ’ ανάγκη καταστροφικά για την ορθή διαπαιδαγώγηση των ελληνοπαίδων. Η τότε πολιτική ηγεσία του υπουργείου Παιδείας προτρέπει τους μαθητές να βλέπουν κινηματογραφικές ταινίες, με προκαθορισμένο όμως περιεχόμενο. Μαγεμένες τίγρεις, περιπέτειες με κροκοδείλους, κυνήγι λεόντων και αιχμαλωσία ουρακοτάγκων είναι μερικές από τις προτάσεις του συντάκτη της εγκυκλίου και με εμφανή προσανατολισμό στην άγρια φύση και σε πρωτόγονα ένστικτα.

«Το Σον Υπουργείον Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, δι’ εγκυκλίων διαταγών του, γνωρίζει ότι, τα κάτωθι θεατρικά και κινηματογραφικά έργα εχαρακτηρίσθησαν κατάλληλα διά τους μαθητάς και δύνανται ούτοι να παρακολουθήσωσι ταύτα: Ο θησαυρός του Σπανκν (κωμωδία), Η περιοδεία της Βασιλίσσης της Αγγλίας στις Ινδίες, Τα μαθητικά συσσίτια στην Ελλάδα, Μίκυ Μάους, Κερκ Ντάγκλας στην Ελλάδα και επιδείξεις υποβρυχίων και ελικοπτέρων, Το Προσκοπικόν Τζάμπορυ (Μαραθώνος), Πύραυλοι στη σελήνη, Διάφοροι κωμωδίαι (Σαρλώ, Χονδρός – Λιγνός, Άμποτ – Καστέλλο. (…) Τας παραστάσεις του θιάσου Δ. Χιώνη: Αδούλωτα Ελληνόπουλα, Μαθηταί για κλάματα, Ο μικρός αόμματος, Με το σταυρό και το τουφέκι. Ως και τας παραστάσεις των κάτωθι ταινιών: Μπάσκετ μπωλ, Ολυμπιακοί αγώνες, Περιπέτειαι με κροκοδείλους, Κυνήγι λεόντων, Αιχμαλωσία ουρακοτάγκων, Υποβρύχια σπορ, Επιδείξεις κολυμβήσεως, Μαγεμέναι τίγρεις, Ο άνθρωπος στο διάστημα, Η κηδεία του βασιλέως Παύλου, Άγιοι Τόποι, Οι γάμοι της Σοφίας και του Κάρλου, Η Ζωή στα χιόνια και στη θάλασσα, Οι Βατραχάνθρωποι».

Ρίξε μια ζαριά καλή

Παρότι το καφενείο ήταν το σήμα κατατεθέν της ελληνικής επαρχίας, αποτελεί ωστόσο άβατο για τη μαθητιώσα νεολαία. Στη 294/2-4-1968 διαταγή αναφέρονται χαρακτηριστικά τα εξής: «Απαγορεύομεν την διαμονήν των μαθητών εις τα καφενεία και εις οιανδήποτε ώραν, πλην των περιπτώσεων καθ’ ας συνοδεύονται υπό των γονέων των. Και περί της απαγορεύσεως αυτής θα συνεργασθήτε μετά των γονέων, των τοπικών και αστυνομικών αρχών. Διά του μέτρου αυτού, ως εικός προστατεύονται οι μαθηταί πολλαπλώς (από απόψεως υγείας σωματικής και από απόψεως ηθικής διαφθοράς) και παρέχεται, επί πλέον, η απαιτούμενη άνεσις χρόνου διά την κατ’ οίκον μελέτην και η ευχέρεια της επί μακρότερον χρόνον παραμονής των εις το οικογενειακόν περιβάλλον υπό την άμεσον επίβλεψιν των γονέων των. Εάν περιέλθη εις γνώσιν υμών, ότι μαθηταί τινες κρυφίως επιδίδονται εις χαρτοπαίγνιον ή κάμουν χρήσιν σιγαρέττων ή παρενοχλούν μαθητρίας, ή υβρίζουν ή δημιουργούν σκηνάς κατ’ οίκον εις βάρος της οικογενειακής γαλήνης ή ρυπαίνουν κατά σύστημα τα αφοδευτήρια με ασέμνους παραστάσεις, οφείλετε να λάβητε άνευ χρονοτριβής παν αναγκαίον παιδονομικόν μέτρον προς συμμόρφωσίν των, εν συνεργασία πάντοτε μετά των γονέων των.

Κατήχηση κι άγιος ο θεός

Κάπου εδώ η εγκύκλιος επανέρχεται στον κύριο στόχο της που δεν είναι άλλος από την εξύψωση του φρονήματος της μαθητιώσας νεολαίας και την αποδοχή του φρονηματισμού που επιβάλλεται σε μια ολόκληρη κοινωνία. Γιατί καλός και άγιος ο «σινεμάς», αλλά χωρίς κατήχηση πώς θα δέσει ο «γύψος»; Οι εθνικοί χοροί και τα εμβατήρια, ο προσκοπισμός, οι εθνικοπατριωτικές ομιλίες, το κατηχητικό και ο κλασικός αθλητισμός συνθέτουν τις προτεραιότητες της εθνικοπατριωτικής κυβέρνησης. Την ίδια στιγμή τα παιδικά γόνατα μάτωναν στις αλάνες και στους χωματόδρομους, ενώ οι εφηβικές ονειρώξεις μούσκευαν τα φρεσκοπλυμένα σεντόνια της μαμάς.

«Να διδάσκωνται οι εθνικοί χοροί και τα διάφορα πατριωτικά εμβατήρια, διότι η καλλιέργεια της εθνικής συνειδήσεως των μαθητών είναι ο κυριώτερος σκοπός της όλης σχολικής εργασίας. Να προγραμματισθούν αμέσως συγκεντρώσεις γονέων και να γίνωνται προς αυτούς ομιλίαι πατριωτικού περιεχομένου, με τα κάτωθι θέματα:
α. Αίτια και σκοποί της επαναστάσεως της 21-4-1967
β. Ο Κομμουνισμός και αι επιδιώξεις του εις την Ελλάδα από το 1920 και εντεύθεν
γ. Το Ελληνοχρισταινικόν ιδεώδες
δ. Το παιδομάζωμα και αι συνέπειαί του
ε. Ο Έλλην πολεμιστής ανά τους αιώνες
Τοιαύται ομιλίαι δέον να πραγματοποιηθούν μέχρι τέλους του διδακτικού έτους από όλους τους διδ/λους εκάστου Σχολείου, αντίγραφα δε τούτων, εις διπλούν, θα υποβληθώσιν ημίν, μερίμνη των Δ/ντών των Σχολείων, μέχρι 10ης Ιουνίου ε.ε. Οι μαθηταί θα επιδίδωνται τας ελευθέρας ώρας εις τον κλασσικόν αθλητισμόν και τας αθλοπαιδιάς, πάντοτε τη βοηθεία των διδ/λων των. Οι μαθηταί εις ουδεμίαν οργάνωσιν θα ανήκουν πλην του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων, του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού Νεότητος και της φοιτήσεως εις τα Κατηχητικά Σχολεία. Επειδή διεπιστώσαμεν ότι, οι μαθηταί μας και δη των ανωτέρων τάξεων, δεν γνωρίζουν τα ονόματα των Βασιλέων Μας, του Διαδόχου, του Πρωθυπουργού, του Υπουργού Παιδείας, του Νομάρχου και αυτού ακόμη του διδασκάλου των, παρακαλούμεν όπως γίνη η σχετική διδασκαλία, καθ’ όσον υποχρέωσις και καθήκον ιερόν είναι διά κάθε Έλληνα να γνωρίζη, αν όχι τι άλλο, τουλάχιστον τους κυβερνώντας αυτόν».

σημείωση: Ολόκληρη η εγκύκλιος, όπως και άλλες εγκύκλιοι που εκδόθηκαν κατά τη διάρκεια της Επταετίας, βρίσκονται στο βιβλίο μου, “ΤΟ ΑΠΟΥΣΙΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ”, εκδόσεις Μ. Γκιούρδας.