ΤΟ ΠΙΤΣΙΡΙΚΙ

Οι ανακοινώσεις και οι δηλώσεις των τελευταίων ημερών από την πλευρά των «θεσμικών» της Ευρωζώνης, μία εβδομάδα πριν ανοίξουν οι κάλπες, έχουν ένα κοινό παρονομαστή: η έξοδος από την παγίδα της ταμειακής ασφυξίας για την Ελλάδα περνάει μέσα από την παράταση και επέκταση του μνημονιακού διαδρόμου.

Κατά πέντε με έξι μήνες κατά τις χθεσινές «διαρροές» των κοινοτικών αξιωματούχων. Χωρίς εναλλακτική μέσα στην Ευρωζώνη.

«Η απόφαση δεν επιδέχεται αμφισβητήσεις», σύμφωνα με διευκρινίσεις κοινοτικού παράγοντα από τον οποίο το Capital.gr ζήτησε μία ερμηνεία του μπαράζ των δηλώσεων των τελευταίων ημερών.

Τα δύο βασικά όργανα αποφάσεων, η ΕΚΤ και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Υπουργών, θα συνεδριάσουν το ένα (η ΕΚΤ) λίγα 24ωρα πριν ανοίξουν οι κάλπες στην Αθήνα και το άλλο (Eurogroup) την επομένη των εκλογών.

Και στις δύο συναντήσεις η ατζέντα αφορά το αν και πως θα συνεχισθεί η χρηματοδότηση στην Ελλάδα.

Οι αποφάσεις της ΕΚΤ επηρεάζουν άμεσα το αν το ελληνικό δημόσιο θα μπορεί τους επόμενους μήνες να αναχρηματοδοτήσει τα λήγοντα χρέη του με την βοήθεια του τραπεζικού συστήματος, καθώς την Πέμπτη θα κριθούν οι όροι με τους οποίους το ευρωπαϊκό σύστημα των κεντρικών τραπεζών θα πάρει το πράσινο φώς για την αγορά κρατικών ομολόγων.
Δηλαδή μία κίνηση που θα δώσει την σφραγίδα του αξιόχρεου στο κρατικό χρέος.

Για την Ελλάδα οι προϋποθέσεις συμμετοχής συναρτώνται από το αν το ελληνικό χρέος θα καλύπτεται από πρόγραμμα στήριξης ή από την Έκθεση βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους από την τρόικα, η οποία προϋποθέτει την επιτυχή ολοκλήρωση της αξιολόγησης που έχει διακοπεί. Ήδη η μέχρι στιγμής πληροφόρηση από παράγοντες της διοίκησης της ΕΚΤ, συγκλίνει στο ότι οι ανάγκες επίτευξης συμφωνίας Ντράγκι με τους διαφωνούντες στο Συμβούλιο για να δρομολογηθεί το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης επέφεραν κάποιες αλλαγές. Μεταξύ των «αλλαγών» αυτών ήταν το ξεκαθάρισμα ότι η Ελλάδα αποκλείεται από τις αγορές κρατικών ομολόγων όσο δεν είναι σε πρόγραμμα ή δεν υπάρχει διαβεβαίωση για την βιωσιμότητα του χρέους της. Μια δεύτερη αλλαγή ήταν ο περιορισμός των αγορών χρέους στο 20%-25%, μεγάλο μέρος του οποίου όμως θα αναλάβουν οι κεντρικές τράπεζες της κάθε χώρας ξεχωριστά.

Το Eurogroup που θα συναντηθεί την επομένη των εκλογών (26/1) έχει ήδη ετοιμάσει εναλλακτικά σενάρια σύμφωνα με τις χθεσινές ενημερώσεις, με κοινό παρονομαστή σε όλα την παράταση του προγράμματος κατά 5-6 μήνες ώστε να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση. Επιπλέον και για πρώτη φορά εδώ και πολύ καιρό μπήκε πάλι στο τραπέζι η επαναφορά του ενδεχόμενου συζήτησης για τρίτο δάνειο, καθώς τα λεφτά του ΤΧΣ τελικά φαίνεται ότι θα χρειασθούν για τις τράπεζες και δεν μπορούν να χρηματοδοτήσουν το ECCL είχε αποφασισθεί.

Με άλλα λόγια κανένα «παραθυράκι» δεν έχει μείνει ανοικτό που να μπορεί να δώσει διέξοδο διαφυγής από τον διάδρομο των μνημονιακών δεσμεύσεων της τελευταίας αξιολόγησης…

Το αξιοπρόσεκτο πάντως είναι ότι μέσα σ’ αυτό το περιβάλλον ο κ. Δραγασάκης, με αφορμή δηλώσεις του για την προσφυγή των ελληνικών τραπεζών στην χρηματοδότηση της ΤτΕ μέσω του ELA, έκανε λόγο για την ανάγκη να δοθούν χρονικά περιθώρια μέχρι τον Ιούλιο ώστε να βρεθεί «λύση

Μερικοί από τους διεθνείς πιστωτές της Ελλάδας ανησυχούν ότι μία προληπτική πιστωτική γραμμή μπορεί να μην είναι αρκετή για να εξασφαλίσει τα οικονομικά της χώρας το τρέχον έτος και ότι μπορεί εναλλακτικά να χρειάζεται νέα δάνεια από τo ταμείο διάσωσης της νομισματικής ένωσης, αναφέρουν στο Dow Jones Newswires τρεις ευρωπαίοι αξιωματούχοι.

Σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο αυτές οι ανησυχίες εκφράστηκαν σε συνάντηση ανώτατων αξιωματούχων από τα υπουργεία οικονομικών της ευρωζώνης και την τρόικα της Κομισιόν, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Ταμείου, το απόγευμα της Πέμπτης στις Βρυξέλλες, αναφέρουν οι τρεις αξιωματούχοι. Οι νέες ανησυχίες για τη δημοσιονομική κατάσταση στην Ελλάδα έρχονται ενόψει των βουλευτικών εκλογών στις 25 Ιανουαρίου, τις οποίες το αντιμνημονιακό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ αναμένεται ευρέως να κερδίσει.

Οι εκλογές έχουν θέσει σε αναμονή τις διαπραγματεύσεις μεταξύ της Ελλάδας και των διεθνών πιστωτών της αναφορικά με μία πιστωτική γραμμή που θα ακολουθήσει το πακέτο διάσωσης των 240 δις. ευρώ από την ευρωζώνη και το ΔΝΤ. Μία πιστωτική γραμμή που η ευρωζώνη και η Ελλάδα είχαν ελπίσει ότι θα συνέβαλε να πείσει τους ιδιώτες επενδυτές ότι η χώρα μπορεί να πληρώσει τις οφειλές της μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος διάσωσης.

Ωστόσο, τώρα κάποιοι πιστωτές αρχίζουν να αμφισβητούν το κατά πόσο μία προληπτική πιστωτική γραμμή θα είναι αρκετή για να υποστηρίξει τα οικονομικά της Ελλάδας, η εάν η ευρωζώνη θα πρέπει «μάλλον να μιλάει για ένα τρίτο πρόγραμμα (διάσωσης) με χρήματα που θα πραγματικά θα χρησιμοποιηθούν» δήλωσε ένας από τους αξιωματούχος. Άλλος αξιωματούχος δήλωσε ότι ορισμένες χώρες, μαζί με τα μέλη της τρόικας, έχουν ανησυχίες για τη δημοσιονομική κατάσταση στην Ελλάδα και έθεσαν την πιθανότητα νέων δανείων.

Κανείς από τους αξιωματούχους που μίλησαν στο Dow Jones Newswires δεν θέλησαν να κατονομάσουν τις χώρες που τάσσονται υπέρ ενός τρίτου πακέτου διάσωσης.

Κατά τη συνεδρίαση της Πέμπτης οι αξιωματούχοι της ευρωζώνης επίσης εξέφρασαν την προθυμία τους να επεκτείνουν περαιτέρω το υπάρχον σχέδιο διάσωσης της χώρας, το οποίο είναι προγραμματισμένο να λήξει στο τέλος του Φεβρουαρίου, σύμφωνα με δύο αξιωματούχους. Η επέκταση αυτή θα δώσει στην Ελλάδα περισσότερο χρόνο να σχηματίσει κυβέρνηση και να διαπραγματευθεί μία συμπληρωματική συμφωνία. «Τα κράτη μέλη πιστεύουν ότι (η επέκταση) πρέπει να είναι έξι μήνες ή περισσότερο αλλά αυτό εξαρτάται από την Ελλάδα» δήλωσε στο Dow Jones ένας εκ των αξιωματούχων.

Σύγχυση δημιουργεί του Der Spiegel για τη στάση της ΕΚΤ απέναντι στα ελληνικά ομόλογα. Το δημοσίευμα υποστηρίζει ότι η ΕΚΤ θα αποκλείσει τα ελληνικά ομόλογα από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης ως μη αξιόχρεα. Τι είχε δηλώσει η ΕΚΤ σε αντίστοιχες ερωτήσεις του Κεφαλαίου.

Σύμφωνα με δημοσίευμα του Der Spiegel το οποίο επικαλείται το Dow Jones Newswires η ΕΚΤ την Πέμπτη πρόκειται να αποφασίσει την αγορά κρατικών ομολόγων αποκλείοντας όμως τα ελληνικά.

Συγκεκριμένα το δημοσίευμα αναφέρει ότι η Ελλάδα δεν θα είναι επιλέξιμη για το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης που ευρέως αναμένεται να ανακοινώσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, καθώς τα ελληνικά κρατικά ομόλογα δεν θα πληρούν τα ελάχιστα κριτήρια ποιότητας. Το μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Klaas Knot υποστηρίζει οι εθνικές τράπεζες στην ευρωζώνη να αγοράζουν ομόλογα της χώρας τους ως μέρος ενός ευρύτερου προγράμματος αγοράς ομολόγων, όπως δήλωσε στο γερμανικό περιοδικό. «Εάν η κάθε κεντρική τράπεζα ήταν να αγοράζει μόνο τους τίτλους του δικού της κράτους, αυτό θα μείωνε τον κίνδυνο να υπάρξει μία μη επιθυμητή αναδιανομή των χρηματοπιστωτικών κινδύνων» δήλωσε ο κ. Knot, ο επικεφαλής της ολλανδικής Κεντρικής Τράπεζας.

Το Der Spiegel αναφέρει επίσης, χωρίς να κατονομάζει πηγές, ότι ένα σχέδιο αγοράς ομολόγων κατά μήκος αυτών των γραμμών διαμορφώνεται καθώς η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ετοιμάζεται για την επόμενη συνεδρίασή της στις 22 Ιανουαρίου. Αναμένεται ευρέως ότι η κεντρική τράπεζα θα ανακοινώσει ένα σχέδιο αγοράς ομολόγων, γνωστό ως ποσοτική χαλάρωση, σε αυτή τη συνεδρίαση, αν και οι λεπτομέρειες του προγράμματος παραμένουν ασαφείς, σημειώνει.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα του γερμανικού περιοδικού, το προτεινόμενο σχέδιο θα περιορίσει το σύνολο των ομολόγων που μπορεί μία κεντρική τράπεζα να αγοράσει στο 20% ή στο 25% του συνολικού χρέους της χώρας.

Εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών αρνήθηκε να σχολιάσει. Ένας κυβερνητικός εκπρόσωπος επιβεβαίωσε ότι ο Mario Draghi  συναντήθηκε με την Angela Merkel την Τετάρτη, αλλά δήλωσε ότι συναντώνται συχνά σε ανεπίσημη βάση. Αρνήθηκε να σχολιάσει σχετικά με το περιεχόμενο της συζήτησης.

Το γερμανικό περιοδικό αναφέρεται στα ελληνικά ομόλογα χωρίς όμως να διευκρινίζει τη στάση της ΕΚΤ απέναντι σε αυτά, κατά τη διάρκεια ισχύος του προγράμματος στήριξης ή μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης και την έκδοση της έκθεσης αξιολόγησης βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους όπως προβλέπεται από την τρόικα.

Το Der Spiegel αγνοώντας την παράμετρο αυτή έχει προκαλέσει σύγχυση για τη στάση της ΕΚΤ απέναντι στα ελληνικά ομόλογα. Αντίθετα, η ΕΚΤ σε ερωτήσεις του Κεφαλαίου έχει ήδη ξεκαθαρίσει από την περασμένη εβδομάδα -όπως και σε δημοσίευμα του Reuters- ότι η αποδοχή των ελληνικών ομολόγων πως αξιόχρεα για την παροχή ρευστότητας στις τράπεζες ισχύει όσο ισχύει το πρόγραμμα στήριξης, δηλαδή, μέχρι τις 28 Φεβρουαρίου, ή όσο θα διαρκέσει οποιαδήποτε ενδεχόμενη παράταση του προγράμματος μέχρι την έκθεση βιωσιμότητας του χρέους η οποία θα εκδοθεί με την ολοκλήρωση της αξιολόγησης.

Τα κρίσιμα ερωτήματα που έθεσε το «Κεφάλαιο» στην ΕΚΤ και οι επιμέρους απαντήσεις της ξεκαθαρίζουν το τοπίο της χρηματοδότησης σε όλα τα επίπεδα τόσο αυτό της ΕΚΤ όσο και της Τράπεζας της Ελλάδος.

Η “αποκωδικοποίηση” των απαντήσεων ξεκαθαρίζει πέντε “καυτά” σημεία: 

• Η χρηματοδότηση μπορεί να συνεχισθεί τόσο με κεφάλαια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, όσο και με κεφάλαια της Τράπεζας της Ελλάδος.

• Αλλά η χρηματοδότηση από την ΕΚΤ προϋποθέτει την ύπαρξη του προγράμματος στήριξης, του δανειακού προγράμματος του ΔΝΤ και την επιτυχή ολοκλήρωση της τελευταίας αξιολόγησης. Η παροχή ρευστότητας γίνεται με την παροχή εγγυήσεων από την πλευρά των ελληνικών τραπεζών με την μορφή τίτλων του δημοσίου ή καλυμένων ομολόγων.

• Αυτή η χρηματοδότηση υπό τις παρούσες συνθήκες είναι σε ισχύ μέχρι το τέλος Φεβρουαρίου εκτός και αν υπάρξει και νέα παράταση του προγράμματος μέχρι να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση.

• Το αυτόνομο χρηματοδοτικό εργαλείο της Τραπέζης της Ελλάδος είναι ο ELA (παροχή έκτακτης ενίσχυσης σε ρευστότητα – Emergency Liquidity Assistance).

• Η χρηματοδότηση μέσω του ELA αφορά σε παροχή ρευστότητας σε βραχυχρόνιο ορίζοντα, είναι υπό την ευθύνη της ΤτΕ αλλά πάντα σε συνεργασία με την ΕΚΤ και μόνο εφ όσον δεν παρακωλύουν τους στόχους του Ευρωσυστήματος.

Οι όροι για την παροχή ρευστότητας από την πλευρά της ΕΚΤ στο τραπεζικό σύστημα είναι επίσης βέβαιο οτι δεν θα διαφέρουν και στο πρόγραμμα αγοράς κρατικών και εταιρικών ομολόγων για το οποίο ετοιμάζεται ήδη η ΕΚΤ και μελετά εναλλακτικά σενάρια. Αυτό σημαίνει, όπως σχολιάζουν τραπεζικοί κύκλοι στην Αθήνα με τους οποίους επικοινώνησε το “Κ” οτι “λεφτά υπάρχουν, αλλά είναι προφανώς δεμένα με τον γόρδιο δεσμό των δεσμεύσεων του προγράμματος στήριξης και της παράτασής του μέχρι την επιτυχή ολοκλήρωση της αξιολόγησης αποκλείοντας “μονομερείς ενέργειες…”.

Στο σημείο αυτό είναι κρίσιμο να επισημανθεί οτι σε προφορικές διευκρινίσεις προς το “Κ” από την πλευρά της ΕΚΤ, όσο αφορά το ύψος των χρηματοδοτήσεων μέσω του ELA, αναφέρθηκε οτι το ύψος αυτό δεν μπορεί να συσχετισθεί με εκείνο των χρηματοδοτήσεων του 2012 (που σύμφωνα με πληροφορίες είχε ξεπεράσει τα 100 δισ. ευρω), καθώς τώρα οι τέσσερις συστημικές τράπεζες έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί και έχουν υπαχθεί στα stress test του Ευρωσυστήματος.

Επι πλέον όπως αναφέρεται στην γραπτές απαντήσεις της ΕΚΤ οι όροι μέσα από τους οποίους η ΤτΕ μπορεί να αναλάβει την ευθύνη – και το κόστος – των έκτακτων χρηματοδοτήσεων κατηγοριοποιούνται σε δύο επίπεδα ανάλογα με το ύψος της χρηματοδότησης.

Για ποσά που ξεπερνούν το μισό δισ. ευρω η ΤτΕ απλώς χρειάζεται να ενημερώνει την ΕΚΤ “το ενωρίτερο δυνατόν”. Για ποσά που υπερβαίνουν τα δύο δισ. ευρώ, η ΤτΕ θα πρέπει να ενημερώσει το ΔΣ της ΕΚΤ και αυτό να θεσπίσει ενα όριο μέσα στο οποίο θα κινείται η Τράπεζα της Ελλάδος “χωρίς να προβάλει αντιρρήσεις” η ΕΚΤ. Βέβαια σε περίπτωση που υπάρχουν διαφωνίες, είτε για την παροχή ELA είτε για το ύψος των ορίων χρηματοδότησης, τότε το ΔΣ αποφασίζει με πλειοψηφία δύο τρίτων.

Οι απαντήσεις της ΕΚΤ στα ερωτήματα του “Κ” 

Τα ερωτήματα στα οποία δέχθηκε να απαντήσει γραπτώς εκπρόσωπος της ΕΚΤ με αφορμή τα ζητήματα που έχουν ανακύψει στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα σε συνάρτηση με την προσφυγή σε πρόωρες εκλογές είναι τα ακόλουθα:

Στο μεταξύ σε «αρνητικό», από «σταθερό» προηγουμένως, υποβάθμισε το outlook για τη μακροπρόθεσμη αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας σε ξένο και σε τοπικό νόμισμα, η Fitch Ratings, ενώ επιβεβαίωσε το μακροπρόθεσμο και βραχυπρόθεσμο IDR σε «Β».

Σύμφωνα με το διεθνή οίκο αξιολόγησης, η αναθεώρηση του outlook σε «αρνητικό» αντικατοπτρίζει τους εξής παράγοντες:

-Η τρέχουσα περίοδος πολιτικής αβεβαιότητας έχει αυξήσει τους κινδύνους για την πιστοληπτική αξιοπιστία της Ελλάδας, καθώς η επίσημη χρηματοδότηση ή ενδεχόμενη ανάκτηση της πρόσβασης στην αγορά θα μπορούσε να καθυστερήσει ορισμένους μήνες. Οι πρόωρες εκλογές στις 25 Ιανουαρίου έχουν καταστήσει πιο αβέβαιη την κατεύθυνση των πολιτικών της Ελλάδας. Ενδεχόμενο παρατεταμένο πολιτικό αδιέξοδο έως το καλοκαίρι δεν είναι εκτίμηση της Fitch, αλλά θα αύξανε τον κίνδυνο προβλημάτων χρηματοδότησης και επιστροφής σε ύφεση.

Κατά την άποψη της Fitch, μια συμφωνία μεταξύ μιας νέας ελληνικής κυβέρνησης και της τρόικα παραμένει πιθανή καθώς υπάρχουν ισχυρά κίνητρα και από τις δυο πλευρές. Αυτό ισχύει και για την περίπτωση εκλογικής νίκης του ΣΥΡΙΖΑ, που είναι πιο πιθανή σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, σημειώνει ο οίκος. Παρ΄ολ΄αυτά, υπάρχει μεγάλη απόκλιση των προτάσεων πολιτικής των δύο πλευρών, που είναι πιθανό να καταστήσει τις διαπραγματεύσεις περίπλοκες και έκθετες σε κινδυνους.