Γενικώς, στο ιδεολογικό οπλοστάσιο της άρχουσας τάξης υπάρχουν μπόλικα μεταφυσικά και παραφυσικά τερτίπια, δεισιδαιμονίες και μπουρδολογίες ολκής. Μπορούμε να αντιδράσουμε; Υπάρχει ελπίδα να μην πνιγούμε στο βούρκο της ανοησίας και της σαχλαμάρας; Πέρα από τα κοινωνικοοικονομικά αίτια που γεννούν και τρέφουν όλες αυτές τις ανοησίες, διαθέτουμε αρκετά εργαλεία, μέσα από τον πλούτο της επιστήμης, για να αντισταθούμε στην πληθώρα των παπάδων αλλά και των μάγων, των τηλεπαθητικών, των μέντιουμ και των τσαρλατάνων.

Μπορούμε να φανταστούμε την επιστήμη και τη γνώση γενικότερα, σαν ομπρέλα που ως σύνολο των επιμέρους κλάδων της, μας προσφέρει την απαραίτητη προστασία έναντι της πτώσης ανόητων λίθων, από τους οποίους ανά πάσα στιγμή κινδυνεύουμε. Διαθέτουμε λογικές διαδικασίες και μεθοδολογίες που επιτρέπουν να μην παραδιδόμαστε στους κρουνούς αποχαύνωσης που εκτοξεύουν απ’ όλες τις κατευθύνσεις. Η λογική, συνεπικουρούμενη από τη γενική γνώση, μπορεί να αντικρούσει και να ξεσκεπάσει την καθημερινή βλακεία, ιερή ή ανίερη.

Υπάρχουν ορισμένα πράγματα στην αντίστασή μας με τη χαζομάρα που δεν πρέπει να μας διαφεύγουν. Καταρχάς, πρέπει να ξέρουμε πώς η θεωρία, η ιδιαίτερη άποψη που τρέφουμε, επιδρά στην αντιλαμβανόμενη πραγματικότητα.

«Αυτό που παρατηρούμε δεν είναι η ίδια η φύση, αλλά ό,τι αντιλαμβανόμαστε από αυτήν βάσει των μεθόδων της έρευνάς μας», είχε πει χαρακτηριστικά ο Βέρνερ Χάιζενμπεργκ.

Με άλλα λόγια, η πραγματικότητα τείνει προς τον “υποκειμενισμό” τουλάχιστον, ανάλογα με το βαθμό ακριβείας των μέσων παρατήρησης, την αντιληπτική ικανότητα του παρατηρητή.

Επίσης, η θεωρία, κατά κάποιον τρόπο, φτιάχνει πραγματικότητα, η οποία (πραγματικότητα) μπορεί να υπάρχει ανεξάρτητα από εμάς, αλλά η αντίληψή μας γι’ αυτήν επηρεάζεται από τον τρόπο που σκεφτόμαστε.

Έτσι την πάτησε ο Κολόμβος φτάνοντας στην αμερικανική ήπειρο. Υποτίθεται πως ανακάλυψε κανέλα, μαστιχόδεντρα, καρύδες και ραβέντι, που σε καμία περίπτωση δε φύονταν στη συγκεκριμένη ήπειρο. Είχε τη θεωρία πως βρίσκεται στην Ασία και έκανε παρατηρήσεις σχετικά με αυτήν, ενώ βρισκόταν στην “απέναντι” πλευρά του κόσμου.

Η επιστήμη γνωρίζει πως ο παρατηρητής επιδρά σε αυτό που παρατηρεί. Ένας μηχανικός, για να υπολογίσει την ελαστικότητα ή την αντοχή ενός μετάλλου, το καταπονεί. Η παρατήρηση μιας φυλής από ανθρωπολόγους μεταβάλλει τη συμπεριφορά της. Οι ψυχολόγοι γνωρίζουν ότι η παρατήρηση ή η γνώση των στόχων από τα υποκείμενα ενός πειράματος τροποποιούν το αποτέλεσμα.

Επίσης, και τα μέσα παρατήρησης μεταβάλλουν το αποτέλεσμα. Κάθε φορά που περνούσαμε σε μεγαλύτερο μέγεθος τηλεσκοπίων, άλλαζε και η γνώση μας για το μέγεθος του σύμπαντος. Το 19ο αιώνα θεωρούσαν την ευφυΐα ανάλογη του όγκου του εγκεφάλου. Η φάλαινα λοιπόν η ευφυέστερη όλων; Όχι, γιατί τότε θα αντιστεκόταν στον αφανισμό της από τους Γιαπωνέζους αλιείς και τα αμερικανικά σόναρ.

Για την παραμόρφωση της πραγματικότητας από τα μέσα παρατήρησης ο Έντινγκτον έχει μία παραβολή:

«Ένας επιστήμονας ρίχνει ένα δίχτυ συγκεκριμένου μεγέθους που πιάνει οτιδήποτε είναι μεγαλύτερο από πέντε εκατοστά. Συστηματοποιώντας αργότερα τα ευρήματά του, καταλήγει σε δύο βασικά συμπεράσματα:

Όλα τα θαλάσσια όντα είναι μεγαλύτερα από 5 εκατοστά.

Όλα τα θαλάσσια όντα έχουν βράγχια».

Ό,τι και να υποστηρίξει ένας τρίτος για το αυτονόητο σήμερα της ύπαρξης και μικρότερων ψαριών ή και θαλασσίων όντων που δεν έχουν βράγχια, αυτός επιμένει πως, αφού δεν το πιάνει το δίχτυ του, δηλαδή τα αισθητηριακά του όργανα, είναι εκτός πεδίου της επιστήμης του.

Το ότι μέχρι κάποτε αγνοούσαμε την ύπαρξη των μικροβίων δε σημαίνει πως αυτά δεν υπήρχαν και δεν έκαναν τη δουλειά τους.

Σε καμία περίπτωση οι αποσπασματικές μαρτυρίες δε συγκροτούν επιστήμη. Επιστήμη σημαίνει τεκμηρίωση, φυσικές αποδείξεις. Οποιεσδήποτε μαρτυρίες, για οποιοδήποτε γεγονός, όσες και από όσους κι αν είναι, δεν μπορούν να ισχύουν χωρίς το ίδιο το αποτέλεσμα να μπορεί να αιτιολογηθεί επιστημονικά και να μπορεί να επαναληφθεί κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες.

Όσο κι αν επιμένει ο κάθε αφελής για την επαφή του με εξωγήινους, απαραίτητη είναι η προσκόμιση αποδείξεων για να γίνει πιστευτός. Αναρωτηθήκατε ποτέ πώς και δεν έγινε μάρτυρας, μέχρι σήμερα, τέτοιας επαφής ένας επιστήμονας, ένας αστροφυσικός να πούμε; Τέτοιες μαρτυρίες, παρ’ όλη τη φιλολογία, μέχρι σήμερα δεν έχουν υπάρξει. Όσοι θεωρούν υπαίτιο της κακοτυχίας τους τον ανάδρομο Ερμή ή τη σύνοδο κάνα δυο αθώων και ανυποψίαστων πλανητών, ας μας πουν με ποιον αντικειμενικό τρόπο επιδρούν στις άσημες τύχες μας.

Η Κική υποστηρίζει πως το ομοιοπαθητικό φάρμακο θεράπευσε την κατάθλιψη της σκυλίτσας της, πράγμα που διαπίστωσε οφθαλμοφανώς διότι μετά την κατάποσή του (από τη σκυλίτσα και όχι από την Κική), αυτή (η σκυλίτσα) βγήκε από την ντουλάπα, όπου βρισκόταν έγκλειστη εκουσίως, αρνούμενη να επικοινωνήσει και επανήλθε στις σκυλίσιες χαριτωμενιές της, προς ανακούφιση όλων και προς επίρρωση της ομοιοπαθητικής. Καλά θα κάνει, την επόμενη φορά που θα χρησιμοποιήσει κάποιο σκεύασμα ή φάρμακο, αυτή ή η σκυλίτσα της, να απαιτήσει να της γνωστοποιηθούν με κάποιον τρόπο η σύνθεσή του, ο τρόπος που επιδρά και οι ενδεχόμενες παρενέργειές του.

Η χρησιμοποίηση επιστημονικών όρων δεν είναι επιστήμη. Σας μεταφέρω ένα αυτούσιο απόσπασμα:

«Ο πλανήτης μας ήταν ναρκωμένος επί αιώνες και με την πρόσληψη υψηλότερων ενεργειακών συχνοτήτων πρόκειται να αφυπνιστεί ως προς τη συνειδητότητα και την πνευματικότητα. Οι δάσκαλοι των ορίων και οι δάσκαλοι της προφητείας χρησιμοποιούν τις ίδιες δημιουργικές δυνάμεις για να υλοποιήσουν τις πραγματικότητές τους, όμως ο ένας κινείται σε κατιούσα σπειροειδή καμπύλη και ο δεύτερος σε ανιούσα, αυξάνοντας ο καθένας την εγγενή συντονισμένη δόνησή του» (απόσπασμα από εφημερίδα των Δημιουργιστών).

Βγάλτε νόημα και προσπαθήστε να μετρήσετε τη συντονισμένη δόνηση ενός δασκάλου της προφητείας.

Οι εντυπωσιακές και βαρύγδουπες δηλώσεις δεν επαληθεύουν ισχυρισμούς και γεγονότα. Καλά θα κάνετε μετά από κάτι τέτοιο να περιμένετε την τεκμηρίωση. Και να θυμάστε: Όσο πιο ασυνήθιστη είναι μια θεωρία τόσο καλύτερα ελεγμένη θα πρέπει να είναι η απόδειξή της.

Αιρετικό δε σημαίνει σώνει και καλά σωστό. Κάποτε ο Άρθουρ Σοπενχάουερ είχε πει:

«Κάθε αλήθεια περνά από τρία στάδια. Πρώτα τη χλευάζουν. Έπειτα την πολεμούν βίαια. Τέλος, την αποδέχονται ως αυτονόητη».

Δεν είναι όμως πάντα έτσι. Ο κόσμος κάποτε γέλασε με τον Κοπέρνικο και τους αδελφούς Ράιτ. Το ίδιο γελάει όμως και μ’ έναν κωμικό. Αλλά κανείς δε γέλασε με τη θεωρία της σχετικότητας του Αϊνστάιν, η οποία είχε μάλλον αγνοηθεί μέχρι το 1919, όταν αποδείχτηκε πειραματικά. Με τον Δαρβίνο, επίσης, κανείς δε γέλασε, αντιθέτως γνώρισε τη βίαιη πολεμική, διότι για πρώτη φορά η εκκλησία ένιωθε τη δαμόκλειο σπάθη της επιστήμης να επικρέμεται πάνω από το κεφάλι της.

Για κάθε Γαλιλαίο που απειλήθηκε με βασανιστήρια για την επιστημονικότητά του, υπάρχουν χιλιάδες άγνωστοι των οποίων οι θεωρίες τους δεν έγιναν ποτέ αποδεκτές από την ανθρωπότητα όσο καινοτόμες κι αν φάνταζαν στην αρχή.

Όποιος υποστηρίζει κάτι υποχρεούται να το αποδεικνύει. Εκτός του ότι είμαστε υποχρεωμένοι να υπερασπιζόμαστε τον ισχυρισμό μας, έχουμε την ίδια υποχρέωση να στηρίζουμε την άποψή μας με την απόδειξη. Βεβαίως, όταν μία άποψη έχει γίνει αποδεκτή επιστημονικά και καθημερινά επιβεβαιώνεται, ανήκει στην πλευρά που αμφισβητεί η υποχρέωση να στηρίξει τις αντιρρήσεις της. Η θεωρία της εξέλιξης στηρίζεται πια αρκετά καλά στις επιστήμες. Ας αποδείξουν οι Δημιουργιστές πως οι παπάδες δεν είναι συγγενείς του χαμαιλέοντα. Παράλληλα, όπου καταβάλλονται ιδιαίτεροι πόροι για την υποστήριξη και διατήρηση κάποιας θεωρίας, είναι οι ξοδεύοντες εκείνοι που φέρουν την ευθύνη της απόδειξης. Έχετε αναρωτηθεί τι έχουν στοιχίσει στην ανθρωπότητα οι θρησκείες; Τι πληρώνουμε ακόμη και σήμερα για τις ανοησίες τους και τις επικίνδυνες πρακτικές τους; Και ποια απόδειξη της θεϊκής τους υπόστασης έχουν προσφέρει έως σήμερα;

Πρέπει να ξεχωρίζουμε τη φήμη από την πραγματικότητα. Το ότι κυκλοφορεί κάτι ευρέως δε σημαίνει πως είναι και αληθινό. Κι από στόμα σε στόμα μπορεί να κυκλοφορεί κάτι, αλλά δεν είναι απαραίτητο να είναι κάτι περισσότερο από την… τσίχλα. Τα “Άκουσα… Μου είπανε… Διάβασα…” πρόκειται συνήθως για διαδόσεις που πολύ απέχουν από την πραγματικότητα, έστω κι αν η επανάληψη τέτοιων διαδόσεων μπορεί να καταλήξει “πραγματικότητα”. Ίσως ένας ορισμός της πραγματικότητας να είναι απαραίτητος:

Ας πούμε πως πραγματικό μπορεί να είναι ό,τι δεν αντιβαίνει τους φυσικούς νόμους, δεν αντίκειται στα συμπεράσματα της επιστήμης και μπορεί κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες να επαναληφθεί ως συμβάν.

Προσοχή: Το μη πιθανό, το ασυνήθιστο, δεν αποκλείεται να είναι πραγματικό. Χρήζει όμως, κυρίως λόγω της δυσκολίας αποδοχής, αυξημένης τεκμηρίωσης.

“Ο φούρνος μικροκυμάτων είναι επιβλαβής.” “Οι Αμερικανοί δεν πήγαν ποτέ στη Σελήνη.” “Οι Κινέζοι έχουν μικρό γεννητικό μόριο.” “Το άγιο φως ανάβει μόνο του από θεία παρέμβαση”. “Η ζέστη προμηνύει… σεισμό”.

Πόσα απ’ όλα αυτά και άλλα πολλά δεν έχει πιστέψει ο κόσμος και πόσο μας στοιχίζει κάθε χρόνο να έρχεται το επιστέγασμα της απάτης με το άγιο φως από την Ιερουσαλήμ αεροπορικώς στην Ελλάδα; Πόσοι, δε, ρασοφόροι διαφόρων ορθόδοξων εκκλησιών μαλλιοτραβιούνται ωσάν ελεεινές και υστερικές “γραίες” για την κυριαρχία τους σ’ αυτή τη σπηλιά;

Το ανεξήγητο δεν είναι και μη εξηγήσιμο. Πολύ περισσότερο δε σημαίνει μεταφυσικό ή παραφυσικό. Όσο δεν καταλήγουμε πώς φτιάχτηκαν και γιατί οι πυραμίδες, δεν είναι απαραίτητο να τις έχουν χτίσει εξωγήινοι. Πολλές φορές ο συνδυασμός μη ή ελλιπούς γνώσης, με την αυτοπεποίθηση, προϊόν της ανωτέρω αμάθειας ή αυτοφυής − δεν έχει σημασία, παραπέμπει την αδυναμία κατανόησης σε δεισιδαιμονικά μυστήρια. Θα πρέπει να μη λησμονούμε πως ο ευφυής γνωρίζει ότι είναι υποδεέστερος κάποιου άλλου, σε αντίθεση με το βλάκα που αυτοανακηρύσσεται στον ευφυέστερο όλων. Πολλές φορές και οι λογικοί πιστεύουν πως, αφού αδυνατούν να εξηγήσουν το λύγισμα των κουταλιών ή την πυροβασία, πρόκειται για μυστικιστικά φαινόμενα. Μπορούμε όλοι μας χωρίς τη βοήθεια κανενός πνεύματος ή αγίου να περπατήσουμε στα κάρβουνα χωρίς να πάθουμε το παραμικρό. Ζήτημα απλής φυσικής. Το κάρβουνο έχει μικρή θερμοχωρητικότητα και η θερμική αγωγιμότητα μεταξύ κάρβουνου και ποδιού είναι ελάχιστη. Όσοι έχουν ψήσει έστω και για μια φορά κέικ στη ζωή τους, το γνωρίζουν εκ πείρας. Μπορούν να αγγίξουν, σχετικά εύκολα το κέικ, αλλά όχι το σκεύος. Υπό την προϋπόθεση πως δε θα σταματήσετε για τσιγάρο, θα το διασκεδάσετε, με τα κάρβουνα. Αν φυσικά βρίσκετε κάποιο νόημα στο να το κάνετε. Έστω όμως κι αν δεν προσπαθήσετε, υπάρχουν πολλά πράγματα τα οποία ακόμη αγνοούμε και κάποτε ίσως να ξέρουμε. Μπορούμε να προσπαθούμε γι’ αυτή τη γνώση χωρίς να τα φορτώνουμε σε θεούς και δαίμονες. Χωρίς να γινόμαστε θύματα επιτήδειων απατεώνων ή απλώς βλαμμένων, ρασοφόρων ή όχι.

Πολλές φορές ακούμε για μάγους και ψευδοεπιστήμονες και για τα εντυπωσιακά τους επιτεύγματα που προβάλλονται αφειδώς από τα ΜΜΕ. Όταν όμως καλούνται να επαναλάβουν υπό ελεγχόμενες συνθήκες και αποτυγχάνουν, τότε είναι που δεν μπορούν να τιθασεύσουν πάντα τις δυνάμεις που επικαλούνται ή η παρουσία ηλεκτρονικών συσκευών και σκεπτικιστών δεν επιτρέπει σ’ αυτές τις δυνάμεις να δράσουν. Υπό μία έννοια, μόνο οι πιστοί και οι επιρρεπείς “βλέπουν”.

Η δεισιδαιμονία δεν προσφέρει στο αποτέλεσμα. Όσο κι αν μπεις στο σπίτι με το δεξί, αν είναι να σου ’ρθει στο κεφάλι το πολύφωτο, αυτό θα συμβεί. Το φυλαχτό δεν πρόκειται να ελαττώσει στο παραμικρό τους κινδύνους που ενδεχομένως ελλοχεύουν στη ζωή μας. Ο σταυρός που αιωρείται στο αυτοκίνητο κι ενδεχομένως να εμποδίζει την ορατότητά μας ή να κεντρίζει την προσοχή μας με την ανώφελη αιώρησή του δεν πρόκειται να αποθαρρύνει τους επίδοξους κλέφτες ούτε και να μας προφυλάξει από κάποιο τροχαίο, για τον απλούστατο λόγο ότι δεν έχει αναγνωριστεί καμία σχετική ιδιότητα στο σταυρό και, επιπλέον, στο 90% των θανατηφόρων τροχαίων κρεμόταν κάποιος σταυρός από τον καθρέφτη των αυτοκινήτων. Κι όσο κι αν η Μαρία έκρυβε τη σχέση της από τη “γρουσούζα” Γεωργία, δεν εμπόδισε σε τίποτα αυτό να χωρίσει.

Η σύμπτωση δεν είναι τίποτα περισσότερο από την ταυτόχρονη εμφάνιση δύο ή και περισσότερων γεγονότων εντελώς ανεξάρτητων και ασύνδετων, όσον αφορά τα αίτια της εμφάνισής τους. Αν ο παίκτης πάρει έξι συνεχόμενους γύρους στη ρουλέτα, αυτό δεν είναι ρέντα του συγκεκριμένου γιατί κανένας φυσικός νόμος δεν το απαγορεύει ως γεγονός. Το ότι σκεφτόμουν την Όλγα και στο χτύπημα του τηλεφώνου απάντησε αυτή δε σημαίνει ότι επικοινωνούμε τηλεπαθητικά διότι κάποτε τη σκεφτόμουν με τους μήνες και ποτέ δεν τηλεφώνησε. Απλώς έχουμε μάθει να κρατάμε τις θετικές συμπτώσεις.

Έτσι κι οι προφήτες κάνουν γενικές προβλέψεις, “την επόμενη χρονιά θα γίνει κάποιος πόλεμος”, “ο πρωθυπουργός θα έχει δυσκολίες”, “αναμένουμε ένα μεγάλο σεισμό” κι όταν κάτι τέτοιο, πολύ πιθανό, συμβεί, τυμπανοκρούουν και αποσιωπούν τις αποτυχίες τους.

Ένα συμβάν, όσο ασυνήθιστο κι αν φαίνεται, έχει κάποια ορθολογική εξήγηση. Αν λάβουμε υπόψη το περιβάλλον στο οποίο συμβαίνει και τις παραμέτρους που ισχύουν, τις περισσότερες φορές η εξήγησή του είναι προφανής. Και σε όσες δεν είναι όμως, δεν έβαλε το χεράκι του ο Γιαχβέ, ο γιος του, κάποιος άγιος, το πνεύμα κάποιου προγόνου μας ή κάποιος αγύρτης μάγος.

Βρισκόμαστε σ’ ένα σπίτι με τριάντα άτομα. Διαπιστώνουμε πως έχουμε κοινά γενέθλια με την απέναντι αισθησιακή συνδαιτυμόνα μας. Τέτοια σύμπτωση είναι σημαδιακή, σκεφτόμαστε και καβαλάμε τη χίμαιρα του σίγουρου, για το αποτέλεσμα, φλερτ. Αν τα καταφέρουμε, η επιτυχία συνδέεται άμεσα με τη σύμπτωση. Αγνοούμε πως η πιθανότητα να έχουν κοινά γενέθλια δύο ανάμεσα σε τριάντα άτομα είναι, αποδεδειγμένα, 71%.

Η εξέταση των στοιχείων είναι εκείνη που μας οδηγεί στο σωστό συμπέρασμα. Αυθεντία δε σημαίνει και σωστός ισχυρισμός. Βεβαίως, αυθεντία από αυθεντία έχει διαφορά. Άλλο ο Χώκινγκ κι άλλο το τάδε μέντιουμ, όσο διάσημο κι αν είναι. Ας πάρουμε για παράδειγμα τη MENSA που είναι η οργάνωση κάποιων που διαθέτουν υψηλό δείκτη νοημοσύνης. Μεταξύ των μελών της, όχι μόνο η πίστη σε παραφυσικά φαινόμενα δεν είναι ασυνήθιστη αλλά ορισμένοι πιστεύουν πως διαθέτουν αυξημένες παραψυχολογικές ικανότητες.

Θα έχετε παρατηρήσει πως οι θρησκείες και η πίστη σε παραφυσικά φαινόμενα ευδοκιμούν στις καπιταλιστικές κοινωνίες. Αυτό συμβαίνει για δύο λόγους. Καταρχάς, αυτού του είδους οι απατεώνες, στον καπιταλισμό, είναι ελεύθεροι να εξαπατούν. Από την άλλη, οι άνθρωποι, λόγω της αβεβαιότητας που επικρατεί, των αποκλεισμών και των διακρίσεων που ισχύουν σ’ ένα τέτοιο σύστημα, είναι ευάλωτοι σε μεταφυσικές αναζητήσεις που, επιπλέον, η ενασχόληση με αυτές απομακρύνει τη σκέψη από τις πραγματικές αιτίες της δυστυχίας.

Τέλος, η αστική τάξη προστατεύει, υποθάλπει, υποστηρίζει και διαιωνίζει όλες αυτές τις ανοησίες θρησκειών, παραθρησκειών και μεταφυσικών αρλουμπών.

Η κριτική σκέψη δεν είναι βιολογικό χαρακτηριστικό. Για να αποκτηθεί χρειάζεται παιδεία, γνώση, επιστημονικότητα πολλές φορές και θάρρος. Προσπάθεια και συχνά σκληρή μάθηση. Δεν είναι τυχαίο που οι αρχαίοι Έλληνες συμβόλιζαν τη σοφία (Αθηνά) με δόρυ και ασπίδα. Η γνώση πρέπει να μάχεται δυναμικά και να αμύνεται εξίσου αποτελεσματικά. Κι όπως παρατηρούμε, ο συντεταγμένος αγώνας που δίνεται στις καπιταλιστικές κοινωνίες από τα ΜΜΕ και το εκπαιδευτικό σύστημα είναι στην κατεύθυνση της αποχαύνωσης των ανθρώπων, μέσω της προβολής κάθε παραφυσικού τσαρλατανισμού και μεταφυσικής μπουρδολογίας. Έτσι οι άνθρωποι όχι μόνο παραμένουν ανεκπαίδευτοι, αλλά καθοδηγούνται έντεχνα και μεθοδικά προς το παραφυσικό και το υπερφυσικό.

Ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης των ταξικών κοινωνιών παρατηρείται αλματώδης ανάπτυξη μεταφυσικών και παραφυσικών δοξασιών, καθώς η δυστυχία των μαζών και η αμορφωσιά, που τους επιβάλλει το σύστημα, τούς καθιστά επιδεκτικότερους σε τέτοια φαινόμενα. Οι εκμεταλλευτές αναγνωρίζουν πως με τη θολούρα που σκορπούν και την απατεωνιά παπαδολόγων, ουφολόγων, μέντιουμ, μάγων και κάθε λογής απατεώνων σπέρνουν τη σύγχυση και απασχολούν τους λαούς, απομακρύνοντας από αυτούς τις πραγματικές λύσεις στα προβλήματά τους και παραπέμποντας την ανάγκη για το γκρέμισμα αυτών των κοινωνιών στη σφαίρα της ανοησίας και κατ’ επέκταση στις καλένδες, διαιωνίζοντας την εκμετάλλευση και την υποδούλωση των λαών.

°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°
<< ΤΟ ΠΙΤΣΙΡΙΚΙ ΕΙΝΑΙ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟ ΚΑΙ ΒΑΣΙΖΕΤΑΙ ΜΟΝΟ ΣΤΟΥΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ ΤΟΥ. ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΤΕ ΤΙΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ ΤΗΣ GOOGLE ΠΑΤΩΝΤΑΣ ΠΑΝΩ ΣΤΙΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ. ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ >>
°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°°

Πηγή