Μία ταινία και ένα βιβλίο κόμικ. Ένα σενάριο και μία ιστορία αγάπης και αφύπνισης της σεξουαλικής ταυτότητας. Πολλαπλά βραβεία και για τα δύο. Η ταινία έχει προκαλέσει, η συγγραφέας έχει προκληθεί. Ο λόγος για την ταινία «Η ζωή της Αντέλ», που έλαβε το Χρυσό Φοίνικα στο φετινό φεστιβάλ Καννών και για το βιβλίο-κόμικ της Ζυλί Μαρό (Julie Maroh), το οποίο βραβεύτηκε σε πολλά φεστιβάλ βιβλίου και κόμικ και από πολλούς κριτικούς. Της Νόρας Ράλλη.
Το 2013 μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη, αποτελώντας τη βάση του σεναρίου για τη «Ζωή της Αντέλ», που βγαίνει σήμερα στους κινηματογράφους. Το ίδιο ισχύει και για το εξαιρετικό κόμικ της Ζυλί Μαρό, το οποίο κυκλοφόρησε πριν λίγες ημέρες, από τις εκδόσεις ΚΨΜ. Το εικονογραφημένο αυτό διήγημα είναι ένα κόμικ άλμπουμ, με όμορφο σχέδιο, δυνατά συναισθήματα και τρυφερή πλοκή: η ζωή της Κλεμεντίν ανατρέπεται τη μέρα που συναντά την Έμμα, μια κοπέλα με γαλάζια μαλλιά, που τη βοηθά από τη μια να ανακαλύψει όλες τις όψεις της επιθυμίας και από την άλλη να αντιμετωπίσει τα επικριτικά βλέμματα των άλλων.
«Είναι μια διεργασία με αφορμή την ιδέα του να πάρεις το λόγο και να επενδύσεις πάνω στη Ζωή, την Αγάπη, την Ανθρωπιά ως καλλιτέχνης. Είναι μια διεργασία συνδεδεμένη με μένα και το δρόμο που διάλεξα. Κι έτσι, ναι, βίωσα ένα απερίγραπτο συναίσθημα στον αντίκτυπο των ημερών. Κανείς μας δεν είχε ακτιβιστικές προθέσεις, αλλά πολύ γρήγορα συνειδητοποίησα, μετά την έκδοση του «Bleu», ότι η απλή πράξη του να μιλήσεις για μια μειονότητα, όποια κι αν είναι αυτή, συμβάλλει στην υπεράσπιση ενός σκοπού ο οποίος μας υπερβαίνει όλους», όπως χαρακτηριστικά δήλωσε η Μαρό.
Όταν η ταινία βραβεύτηκε με την ανώτατη διάκριση στο Φεστιβάλ των Καννών, όλοι μιλούσαν για το τρυφερό και ευαίσθητο, ανθρώπινο και αληθινό αυτό διήγημα της Μαρό, το οποίο από πολυβραβευμένο κόμικ μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη από τον Τυνήσιο σκηνοθέτη Αμπελατίφ Κεσίς και χαρακτηρίστηκε από τις έντονες ερωτικές σκηνές του αλλά και από τις καθηλωτικές ερμηνείες της 18χρονης Ελληνογαλίδας, Αντέλ Εξαρχόπουλος που παρά το νεαρό της ηλικίας της εντυπωσίασε με το ταλέντο της, και της 27χρονης Γαλλίδας ηθοποιού, Λεά Σεϊντού, η οποία θεωρείται η νέα Κατρίν Ντενέβ, στο χώρο του κινηματογράφου, αλλά και η διάδοχος της Κέιτ Μος για τον κόσμο της Μόδας (ήδη συμμετέχει στη διαφημιστική καμπάνια αρώματος της Prada).
Ωστόσο, παρά την επιτυχία της ταινίας, η συγγραφέας- δημιουργός του κόμικ, Ζυλί Μαρό, εξέφρασε τις επιφυλάξεις της μέσω αυστηρής κριτικής όσον αφορά την κινηματογραφική απόδοση της ιστορίας της, κυρίως εξαιτίας των ιδιαίτερα περιγραφικών ερωτικών σκηνών που γύρισε ο Κεσίς. Η ίδια δεν έχει δώσει απαντήσεις μέσω συνεντεύξεων για το θέμα, αν και στο προσωπικό της μπλογκ είναι αρκετά περιγραφική για τα όσα ένιωσε όταν είδε το πώς η ιστορία – δημιούργημα των 19 της χρόνων έγινε ταινία, για τις αντιρρήσεις, τα παράπονα αλλά και τα όσα της άρεσαν στην αν μη τι άλλο βραβευμένη αυτή κινηματογραφική μεταφορά. Καθώς, όμως, και το κόμικ και η ταινία θα βγουν σε λίγες ημέρες και στην χώρα μας, η τελική κρίση ανήκει στον αναγνώστη και θεατή, που θα είναι σε θέση να κρίνει ο ίδιος.
Συνέντευξη
Από όλες τις μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης που υπάρχουν γιατί επιλέξατε να ασχοληθείτε με το κόμικς;
«Κάνω σκίτσα από τότε που έμαθα να κρατάω το μολύβι. Σκιτσάρισα την πρώτη μου σελίδα όταν ήμουν 6 χρονών και την πρώτη μου ιστορία όταν ήμουν 8 με 10. Από τότε δεν σταμάτησα ποτέ. Ήταν κάτι φυσικό για μένα, προφανές. Το κουβαλούσα μέσα μου από τότε που ήμουν παιδί, οπότε δεν μπορώ να πω ότι ήταν ζήτημα απόφασης. Στο λύκειο πήρα το δίπλωμα εφαρμοσμένων τεχνών και μετά πήγα στις Βρυξέλλες για να παρακολουθήσω το εργαστήριο κόμικς στο Ινστιτούτο St. Luke. Εκεί άρχισα να σχεδιάζω το Μπλε, στον ελεύθερο χρόνο μου. Τότε ήμουν 19 χρονών.»
Ποιο μήνυμα θέλετε να δώσετε μ’αυτό το βιβλίο; Είναι εν μέρειαυτοβιογραφικό;
«Παρότι είμαι λεσβία, δεν σημαίνει ότι κάθε λεσβιακός χαρακτήρας που σχεδιάζω είναι βασισμένος σε μένα. Αυτό είναι μια υπεραπλουστευτική εικασία, ανησυχητική θα μπορούσε να πει κανείς. Η συγγραφική μου μέθοδος μοιάζει με αυτή του ηθοποιού: πρέπει να ξεχάσω τον εαυτό μου και να αφήσω τους χαρακτήρες να αναλάβουν οι ίδιοι δράση, να ζήσουν μέσα από μένα, να με οδηγήσουν σύμφωνα με τη δική τους προσωπικότητα και μετά όλο αυτό να το μεταφέρω όσον το δυνατόν πιο πιστά. Συνεπώς όχι, αυτό το άλμπουμ δεν είναι αυτοβιογραφικό, όλοι οι χαρακτήρες και τα γεγονότα είναι φανταστικά. Αυτό, ωστόσο, δεν καθιστά την ιστορία λιγότερο ρεαλιστική. Απ’όσο ξέρω από προσωπική εμπειρία κι απ’ όσο έχω ακούσει, όλοι περνάμε λίγο ως πολύ από τα ίδια στάδια όταν συνειδητοποιούμε ότι είμαστε ομοφυλόφιλοι και πρέπει να το εκφράσουμε (κάποιοι μάλιστα δεν επιβιώνουν καν απ’αυτήν τη διαδικασία). Το βιβλίο, συνεπώς, σκιαγραφεί με αδρές γραμμές αυτό που οι περισσότεροι έφηβοι ομοφυλόφιλοι, trans και όσοι ακόμη αναρωτιούνται για τη σεξουαλικότητά τους, πρέπει να αντιμετωπίσουν τόσο με τον εαυτό τους όσο και με το περιβάλλον τους. Και φυσικά, πρόκειται για μια ιστορία αγάπης. Το άλμπουμ αυτό καταδεικνύει ότι αυτές οι ταυτότητες κι αυτή η ιστορία αγάπης είναι το ίδιο δυνατές, όπως ακριβώς συμβαίνει και στην ετεροφυλόφιλη κοινότητα (κάτι που έχει καθιερωθεί ως νόρμα).»
Ο τίτλος είναι κάπως αντιφατικός και εννοώ την αντίθεση μεταξύ του μπλε και της «θαλπωρής» του. Έχει κάποια ιδιαίτερη σημασία για σας αυτό τοχρώμα;
«Το μπλε χρώμα ήταν μια καθαρά γραφιστική επιλογή. Δια της μεθόδου της απαλοιφής, το μπλε ήταν το πιο ουδέτερο χρώμα, το πιο γενικό που μπορούσε να αναμιχθεί με τα ασπρόμαυρα καρέ. Πραγματικά, δεν κρύβεται κάτι πιο περίπλοκο πίσω απ’αυτήν την επιλογή! Όσο για τον τίτλο, είναι απόσπασμα από το τελευταίο γράμμα που έγραψε κι αφιέρωσε η ηρωίδα σε αυτήν που αγαπούσε. Ο τίτλος αποκτά γρήγορα νόημα όταν διαβάσετε το βιβλίο.»
Μόλις πρόσφατα ολοκληρώσατε ένα νέο εικονογραφημένο διήγημα, τοSkandalon, που κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο από τις εκδόσεις Gléna, στη Γαλλία. Μπορείτε να μας πείτε μερικά λόγια γι’αυτό;
«Άρχισα να γράφω το Skandalon το 2008, ενώ δούλευα το Μπλε. Θα μπορούσατε να πείτε ότι είναι ένα «σύγχρονο παραμύθι», με την έννοια ότι πρόκειται για μια σημερινή ιστορία ειπωμένη με τη μορφή ενός αρχαίου μύθου, με την ίδια αφηγηματική δομή. Είναι μια ιστορία ζωγραφισμένη με ακρυλικά, με θεατρικό φόντο τον κόσμο του ποπ-ροκ.»
Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;
«Όσο καιρό δούλευα το Skandalon το 2008, άρχισα να γράφω το τρίτο εικονογραφημένο μου διήγημα. Τώρα μπορώ να προσηλωθώ πλήρως σ’αυτό. Το καλοκαίρι του 2012 ξεκίνησα ένα τέταρτο άλμπουμ. Όπως συνέβη και με το Μπλε, αλλά και το Skandalon, έχω μια ξεκάθαρη εικόνα στο μυαλό μου για τα σκίτσα όπως και για το κεντρικό θέμα της ιστορίας. Έτσι διαφοροποιούνται τα βιβλία μου τεχνικά το ένα από το άλλο και ταυτόχρονα εγώ ελισσομαι καλλιτεχνικά.»
INFO
Το κόμικ άλμπουμ «To Μπλε είναι το πιο ζεστό χρώμα» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΚΨΜ ( Ζ. Πηγής 55-57 – Ζ. Πηγής & Αραχώβης, Εξάρχεια, τηλ. 210 38 13 838, 210 38 39 711,www.kapsimi.gr), σε μετάφραση Κατερίνας Γεωργοπούλου. Tίτλος πρωτοτύπου: «Le Bleu est une couleur chaude», Julie Maroh, © Editions Glénat, 2010, Paris.
Το κόμικ έχε βραβευτεί με το: Βραβείο Νέου Δημιουργού 2008, Quinzaine BD de Bruxelles, Βραβείο Νέου Συγγραφέα 2010, Salon de la BD et Arts graphiques, Roubaix, Βραβείο Πολιτικής Αγωγής 2010, Festival de Blois, Βραβείο Κοινού 2011, Festival international d’ Angoulême και Βραβείο Καλύτερου Άλμπουμ 2011, Festival de la BD d’ Alger.
Η ταινία «Η ζωή της Αντέλ» βγαίνει σήμερα, 31/10, από τη Strada Flims, στους κινηματογραφους. http://tvxs.gr/
