Μηχανική των ρευστών ψυχών…

nd

Αρχίζεις να μαθαίνεις τη ζωή όταν δέχεσαι τα πρώτα πλήγματα χαράς. Όταν αρχίζουν να σε δονούν οι σκιές απ’ τα παραμύθια. Όταν η διαλεκτική του κακού λύκου σε γειώνει στο φόβο και την εκδίκηση, εκεί που η απονομή δικαιοσύνης είναι αποτέλεσμα πονηριάς. Εκεί που η μηχανική βιολογία της επιβίωσης ταΐζει το κακό κοτρώνες. Αρχίζεις να μαθαίνεις τη ζωή με την πρώτη φανταστική ιστορία που είναι βγαλμένη απ’ τη ζωή. Για να μην τρομάξεις απ’ τους ανθρώπους, τις κακίες και τις καλοσύνες τους, βλέπεις και ακούς τις πράξεις τους προσαρμοσμένες στο τομάρι των ζώων. Αλεπούδες, λύκοι, αρκούδες, κότες, μυρμήγκια, τζιτζίκια, πουλιά και ψάρια ενοχοποιούνται με τη βάναυση ποιητική του παραμυθά. Έχουν φορτωθεί αμαρτίες, εγκλήματα, ενοχές, μόνο και μόνο για να ξορκίσουν στα μάτια τού παιδιού την πολύτροπη ανθρώπινη φύση. Για να προσχωρήσει ο μικρός ακατέργαστος μπόμπιρας στην ανθρώπινη ζούγκλα με έναν γλυκό διδακτισμό. Με μια χειρονομία αβρότητας εκ μέρους όλων αυτών που έχουν εξουσία πάνω του. Προσφέροντας ατύπως έναν οδηγό επιβίωσης κι έναν κώδικα που θα μπορεί να διαβαστεί κάποια στιγμή αλλιώς. Ο καλλιτέχνης παραμυθάς προβάλει την ανθρώπινη ύπαρξη πάνω στη Φύση για να μπορεί να δικαιολογήσει όλες τις βαθιές και ανερμήνευτες καταστάσεις στα μάτια ενός παιδιού.

Ο παραμυθάς είναι αυτός που μεγαλώνει το παιδί όχι με τη βία της ανθρώπινης πραγματικότητας αλλά με την εννοιολογική της θεολογία. Η πόλωση του καλού και του κακού, η μεταμόρφωση, ο άλλος, αποτελούν τη μαγιά για τις ατέρμονες αφηγήσεις κάθε μικρότητας και κάθε μεγαλοσύνης. Για να μην μισήσει το παιδί το σφαγέα πατέρα του ο εχθρός γίνεται δράκος που βγάζει φωτιές και η πάλη έχει νόημα αφού είναι πάλη με το κακό. Το παιδί δεν διδάσκεται πως ο πόλεμος είναι κακός αλλά πως το κακό χρειάζεται πόλεμο για να επικρατήσει το καλό. Φυσικά το καλό είμαστε εμείς. Το κακό είναι πάντα απέναντι. Οι άλλοι. Παλιότερα ήταν ο αράπης που μεγαλουργούσε στα παραμύθια. Κάτι ανάμεσα σε άνθρωπο και μυθολογικό τέρας. Ένα ον που καταβρόχθιζε παιδάκια που δεν έτρωγαν το φαγητό τους ή δεν αφήναν τη μαμά και το μπαμπά να γαμηθούν με την ησυχία τους στο διπλανό δωμάτιο. Ο γύφτος επίσης, τιμημένος με το μετάλλιο της κλεψιάς απ’ τους έλληνες παραμυθάδες, οι γριές, οι κουτσοί που γρύλιζαν σαν το χάρο, οι άσχημοι και οι τεμπέλες ανεπρόκοπες κόρες μιας κακιάς μητριάς. Ανώνυμοι κακοί και επώνυμοι ήρωες. Νεκρές φύσεις ντυμένες με ρούχα μάταιης ζωής. Πρίγκιπες, βασιλιάδες, αφεντικά, θεματοφύλακες του καλού και ένδοξοι στρατηλάτες που γεμίζουν τις τσέπες τους με καρδιές θυσιασμένων ανθρώπων. Εδώ συντελείται το πέρασμα απ’ το παραμύθι στην ουσία. Εδώ που αρχίζει το μπλέξιμο της ιστορίας με το μύθο. Εδώ που ο δικός μας σφαγέας αγιοποιείται, αφού το ηθικό του κίνητρο ήταν η καταστολή του κακού. Εδώ που οι ένδοξοι αυτοκράτορες φορτώνουν στα χριστιανικά τους κάρα τα άψυχα κορμιά των απίστων. Εδώ που η σύγχρονη αμερικάνικη παραμυθία του κλιματιζόμενου εφιάλτη θέλει το Ράμπο να φορτώνει σχιστομάτηδες την αυγή στα φορτηγά του θανάτου. Στήθη μισοφαγωμένα ανίερων υπάρξεων για να ταΐσουν το χοντρό παιδί της Αμερικής. Για τους ευρωπαίους Βίκινγκς και τους έλληνες εθνικιστές. Για τους Γαλάτες και τους καραμπινιέρους. Για τους Οθωμανούς με τα γιαταγάνια και τους γερμανούς με τους φούρνους. Εδώ το παραμύθι έρχεται να δηλητηριάσει την ορφανή από βασίλεια και σατραπείες παιδικότητα. Εδώ έρχεται να σου κόψει την ανάσα ο Τρωικός πόλεμος με όλη τη φλύαρη βεβαιότητα επικράτησης του καλού. Ο φασίστας στρατηλάτης με το γελοίο πρόσχημα της απιστίας μιας βασίλισσας σφάζει γυναικόπαιδα και γέρους. Εδώ ο ποιητής-παραμυθάς απ’ τη μια ξεβρακώνει την υποκρισία της ανθρώπινης απληστίας κι απ’ την άλλη στροβιλίζει μέσα στο αιματόβρεχτο έπος την κίνηση των μαζών που αλυσοδένει στα συμφέροντά της η εξουσία. Γράφουμε παραμύθια, ποιήματα, επιστολές, για να υποτάξουμε τον άλλον. Η ανάγνωση είναι πράξη υποταγής. Ο παραμυθάς είναι ο σαγηνευτής. Είναι αυτός που νανουρίζει ασύδοτα και σφραγίζει πάντα τις αμφιβολίες με το ακροτελεύτιο: αυτοί έζησαν καλά κι εμείς καλύτερα. Είναι αυτός που σε αποσβολώνει στη σιωπή σου και σε κρατάει απ’ τον ιστό της ερωτικής του αράχνης. Είναι ένας πρώην σαγηνευμένος αλλά τώρα διατελεί ιεροκήρυκας, αγκιστρωμένος απ’ τις σκληρές ράχες των βιβλίων. Σήμερα είναι ένας σύγχρονος ψηφιακός διαβολάκος που έχει περάσει όλη την αυθάδικη ανθρώπινη ιστορία μέσα σ’ ένα βιντεογκέιμ. Σήμερα είναι ο διαφημιστής, ο σιτιστής του αχόρταγου κενού κάθε ματαιοδοξίας που παραμυθιάζει το μεσόκοπο καταναλωτή με πλαστικά βυζιά και πλαστικά όνειρα. Με λαμαρίνες και ντουβάρια. Είναι ο ποιητής των μαζών. Αυτός που δεν πουλάει ποιητικές συλλογές στα διψασμένα παιδάκια. Αυτός που σε κάθε κυβικό εκατοστό ανίας τοποθετεί και μιαν ανάγκη. Αυτός που κρεμάει τη βαριά αρμαθιά των ειδώλων στο λαιμό του παιδιού.