ΤΟ ΠΙΤΣΙΡΙΚΙ

«Όπου κι αν γυρίσεις θεοί, μύθοι, ήρωες. Μια ιστορία για την Ελλάδα». Έτσι ξεκινάει το φιλμ με τίτλο «Gods, Myths, Heroes», παραγωγής του ΕΟΤ, το οποίο φτιάχτηκε για να προσελκύσει τουρίστες από το εξωτερικό. Συγγνώμη, ρε παιδιά, πού τους είδατε τους θεούς, τους μύθους και τους ήρωες; Εγώ, όπου κι αν γυρίσω, βλέπω Γεωργιάδηδες, Λοβέρδους, Τράγκες και Παγκάλους. Ανθρώπους αδίστακτους, σκληρούς, αδηφάγους, εξουσιομανείς, γεμάτους μίσος και κακία. Κι αυτές είναι οι καλές τους πλευρές.

Δείτε τι έγινε με τις μαθητικές καταλήψεις. Βγήκαν τα παιδιά να διαμαρτυρηθούν για το νέο Λύκειο, που στέλνει τους έχοντες στα φροντιστήρια και τους φτωχούς στον Καιάδα, για τις ελλείψεις των καθηγητών, για τις κρύες αίθουσες που στάζουν και τα καθάρματα έπεσαν να τους φάνε. «Κάθομαι και μετράω απουσίες», δήλωσε ο Γεωργιάδης, λες και τον ρώτησε κανένας. Βγήκε ο χαφιές από μέσα του διόλου δύσκολο, μικρή η απόσταση που έπρεπε να διανύσει, πολύ λίγα τα εκατοστά. Από κοντά και ο Παιδείας Λοβέρδος, ο οποίος έριξε την ιστοσελίδα του Facebook που καλούσε τους μαθητές στις καταλήψεις. Να το ρίξεις όλο το ρημάδι, Αντρέα, να γίνεις ο Έλληνας Ερντογάν.

«Μη στέλνετε τα παιδιά σας στις καταλήψεις, η πατρίς κινδυνεύει» έκραξε ο Τράγκας, το τροχιοδεικτικό βλήμα του καθεστώτος, που, όταν τον ακούς, νομίζεις ότι ο τούρκικος στρατός πίνει καφέ στη Μαρίνα Ζέας. Κι από κοντά ο πασοκοφασίστας Πάγκαλος, που ζήτησε να συλλάβουν και να βάλουν στη φυλακή τα «τσογλάνια» που καταλαμβάνουν τα πανεπιστήμια. Ο Πάγκαλος που πέρασε όλη την πολιτική ζωή του δίπλα σε εγκληματίες τύπου Τσοχατζόπουλου χωρίς να πει λέξη, τώρα ζητάει τη φυλάκιση των δεκαοχτάχρονων.

Το καθεστώς πεθαίνει και σκληραίνει. Παίζει το τελευταίο του χαρτί, το χαρτί του ακραίου αυταρχισμού, μπας και ξυπνήσει ο ενδιάθετος μικροαστισμός της ελληνικής κοινωνίας και πάρει καμία ψήφο παραπάνω. Μαζεύουν ψήφους στις πλάτες των παιδιών, τα τρομοκρατούν, τα βάζουν στα αυτοκίνητα της ασφάλειας, τα απειλούν εκείνα και τους γονείς τους με συλλήψεις και φυλακές. Κοιτάζω γύρω μου και βλέπω αδίστακτα καθάρματα, καθάρματα παντού κι ολούθε.

Κι όμως, η πληθώρα των καθαρμάτων θα μπορούσε να αξιοποιηθεί τουριστικά. Να κάνει καμπάνια ο ΕΟΤ, να πει ελάτε στην ευρωπαϊκή χώρα με τα περισσότερα καθάρματα, να έρχονται καραβιές οι ξένοι και να τους ξεναγούμε στην πινακοθήκη των καθαρμάτων, στην περιοχή που εκτείνεται από τη Βουλή μέχρι την Πλατεία Μαβίλη και από το Κολωνάκι μέχρι τη Βουκουρεστίου. Να έχει και διερμηνεία, να τους εξηγούμε τι είδους κάθαρμα είναι ο καθείς και η καθεμιά, τις λεπτές και τις χοντρές αποχρώσεις τους, την ιστορία και το παρελθόν ενός εκάστου.

Να έρθουν οι ξένοι να δούνε τα καθάρματά μας, μπας και καταλάβουν τι βάσανα τραβάμε εδώ στην Ελλάδα. Μπορεί να μας συμπονέσουν και να πάρουν μαζί τους κάποια εξ αυτών, ως σουβενίρ.

ΠΗΓΗ

Γνωρίσαμε τη Φανή, η οποία θέλησε να μιλήσει για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες Ρομά. Αρχικά της προτείναμε να της πάρουμε συνέντευξη και μας απάντησε “κι αν εσείς δε με ρωτήσετε αυτά που έχω σκοπό να πω;”. Προτίμησε λοιπόν να γράψει μόνη της ένα κείμενο και μας φάνηκε εξαιρετική η ιδέα.

Το όνομα μου είναι Φανή και είμαι μια γυναίκα Ρομά. Η περίπτωση μου είναι μάλλον εξαίρεση, γιατί είχα την τύχη να τελειώσω το Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας, να μάθω οδήγηση, ακόμα και λίγα Αγγλικά, κάτι που οι περισσότερες γυναίκες Ρομά δεν έχουν την ευκαιρία να πετύχουν στη ζωή τους. Υπάρχουν πολλές καταστάσεις που περιορίζουν τις επιλογές μας και που μας καταπιέζουν.Το ότι στην περιοχή που μένουμε δεν περνάει ούτε λεωφορείο για το κέντρο της πόλης και πρέπει να περπατήσω μιάμιση ώρα αν χρειαστεί να πάω τα παιδιά μου στο νοσοκομείο, είναι αποτέλεσμα της κουλτούρας μου ή του κοινωνικού αποκλεισμού;

Πολλές φορές με ρωτάνε αν οι Τσιγγάνες θεωρούνται κατώτερες από τους άντρες τους και αν καταπιεζόμαστε από την κουλτούρα ή τον τρόπο ζωής μας. Αυτό με κάνει να σκέφτομαι: άραγε οι μη Τσιγγάνες έχουν πλήρη ελευθερία στο τι θα κάνουν στη ζωή τους ή στον τρόπο που σκέφτονται; Προσωπικά πιστεύω ότι υπάρχουν πράγματα και συνήθειες που μας καταπιέζουν, αλλά είναι δική μας υπόθεση να δούμε ποια είναι αυτά και πώς μπορούμε να τα αλλάξουμε.

Όμως δεν μπορώ να φανταστώ πώς θα γίνει αυτό, αν δεν αλλάξουν πρώτα οι βασικές συνθήκες της ζωής μας. Όποιοι πιστεύουν ότι για τα προβλήματα μας ευθύνεται η κουλτούρα μας, δε βλέπουν ή δε θέλουν να δουν ότι υπάρχει κάτι που λέγεται κοινωνικός αποκλεισμός. Το ότι στην περιοχή που μένουμε δεν περνάει ούτε λεωφορείο για το κέντρο της πόλης και πρέπει να περπατήσω μιάμιση ώρα αν χρειαστεί να πάω τα παιδιά μου στο νοσοκομείο, είναι αποτέλεσμα της κουλτούρας μου ή του κοινωνικού αποκλεισμού;  (…) Εμείς έχουμε μόνο δύο επιλογές: ή να “κλειστούμε στον εαυτό μας” για να μπορέσουμε να διατηρήσουμε την ταυτότητά μας ή να αντιγράψουμε κάποιες ξένες για μας συμπεριφορές. Το πρώτο σημαίνει ότι θα συνεχίσουμε να ζούμε στο περιθώριο και το δεύτερο ότι θα εξαφανιστεί η κουλτούρα μας.

Επίσημα το κράτος λέει ότι προσπαθεί να «μας βοηθήσει» μέσα από διάφορα προγράμματα όπου μας μαθαίνουν γράμματα ή μας βοηθάνε να βρούμε δουλειά. Αυτό λέγεται “κοινωνική ένταξη”, αλλά είναι κάτι που ο καθένας καταλαβαίνει με πολύ διαφορετικό τρόπο. Στην πραγματικότητα, δε θα έπρεπε η προετοιμασία να αφορά και τις δύο πλευρές; δηλαδή αυτήν που ετοιμάζεται να ενταχθεί και αυτήν που θα υποδεχτεί την άλλη; Όμως εγώ νιώθω σα να μας λένε ότι όλη η προσπάθεια πρέπει να είναι δική μας, ότι πέφτει όλο το βάρος αποκλειστικά σε εμάς, σα να πρέπει εμείς να αποδείξουμε πρώτα ότι “το αξίζουμε” και μετά να μας αποδεχτεί η κοινωνία. Για παράδειγμα, γιατί να μην έχω το δικαίωμα να με προσλάβουν σε μια δουλειά με τις τσιγγάνικες φούστες μου, χωρίς να πρέπει να τις αλλάξω; Είναι σα να υπάρχει ένας κρυφός εκβιασμός: “σε δέχομαι μόνο αν καταφέρεις να μου μοιάσεις”. Μπροστά σε αυτό, νομίζω ότι εμείς έχουμε μόνο δύο επιλογές: ή να “κλειστούμε στον εαυτό μας” για να μπορέσουμε να διατηρήσουμε την ταυτότητά μας ή να αντιγράψουμε κάποιες ξένες για μας συμπεριφορές. Το πρώτο σημαίνει ότι θα συνεχίσουμε να ζούμε στο περιθώριο και το δεύτερο ότι θα εξαφανιστεί η κουλτούρα μας.

Αλλά ακόμα κι αν κάνουμε μερικά βήματα προς την ένταξη, πού ακριβώς θα ενταχθούμε; Στις κατώτερες κοινωνικές ομάδες. Όταν δεν απασχολούνται στο εμπόριο με την οικογένεια τους, ποιες δουλειές κάνουν οι γυναίκες Ρομά; Ή είναι άνεργες ή κάνουν τις χειρότερες δουλειές και με το μικρότερο μισθό. Γιατί; Σίγουρα επειδή πολλές είμαστε αγράμματες, άρα τι επιλογές έχουμε; Στην καθαριότητα, σε λαϊκή, σε κουζίνα. Μας λείπουν οι γνώσεις, “τα εφόδια”, όπως λένε και αυτό ισχύει μέχρι κάποιο σημείο, όμως η άλλη μισή αλήθεια είναι ότι η διαφορετική κουλτούρα μας είναι σαν δικαιολογία για την εκμετάλλευση μας. Θα μπορούσαμε, ας πούμε, να δουλεύουμε προσέχοντας παιδιά, αυτό είναι κάτι που γνωρίζουμε καλά, μιας και έχουμε μεγαλώσει πολλά δικά μας, ποιος όμως θα έπαιρνε μια Τσιγγάνα για να μεγαλώσει το παιδί του;  Σίγουρα δεν τους έχει τύχει ποτέ να τις δείχνει στο δρόμο μια μητέρα στο παιδί της και να του λέει “αν δεν καθίσεις φρόνιμα θα σε κλέψει η γύφτισσα”.

Θα ήθελα επίσης να πω ότι ο ρατσισμός δεν ξεκινάει από τους απλούς ανθρώπους, αλλά προέρχεται από το ίδιο το κράτος, και εμείς αυτό το βιώνουμε καθημερινά: από την Αστυνομία, τις υπηρεσίες, την τηλεόραση που επαναλαμβάνει ότι “οι Τσιγγάνοι αρπάζουν παιδιά”. Αλλά νομίζω και ότι ο καθένας έχει ευθύνη: ο υπάλληλος του ΙΚΑ που θα μας μιλήσει άσχημα, κάποιοι διευθυντές σχολείων που λένε “μέχρι 5 τσιγγανόπουλα σε ένα τμήμα μπορώ να δεχτώ”, λες και είναι δικό τους το σχολείο, κάποιοι γονείς που ζητάνε να τους δείξουμε βιβλιάρια ότι τα παιδιά μας έχουν κάνει εμβόλια, ενώ δε θα ζητούσαν κάτι τέτοιο από τα παιδιά μη Ρομά. Οι ίδιοι γονείς που λένε ότι δε στέλνουμε τα παιδιά μας στο σχολείο, ενοχλούνται αν το παιδί τους καθίσει στο διπλανό θρανίο με ένα τσιγγανόπουλο. Οι ίδιοι που μας κατηγορούν ότι δε θέλουμε “να γίνουμε άνθρωποι”, θέλουν να είμαστε στο περιθώριο. Αν πάμε σε μια ταβέρνα ή σε μία καφετέρια όπως όλοι οι άνθρωποι, το πιο πιθανό είναι ότι θα έρθει ο ιδιοκτήτης και θα μας διώξει όχι για κάτι που κάναμε, αλλά γι’ αυτό που είμαστε. Και το πιο πιθανό, επίσης, είναι ότι κανένας πελάτης από τα διπλανά τραπέζια δε θα μας υποστηρίξει.

Δεν είναι όλοι ίδιοι, ευτυχώς. Καλοί άνθρωποι και κακοί υπάρχουν παντού, τίμιοι ή ανέντιμοι, όμως νιώθω ότι εμάς μας κρίνουν πιο αυστηρά, δε μας επιτρέπεται ούτε ένα λάθος: αν εγώ κάνω μια ζημιά στη δουλειά μου, θα πούνε “τσιγγάνα είναι, τι περιμένεις;”, θα το συνδέσουν με την κουλτούρα μου. Και αν χαθεί κάποιο αντικείμενο, θα είμαι η πρώτη που θα κατηγορηθώ ότι το έκλεψα. Πολλές γνωστές μου μη Ρομά πιστεύουν ότι τα παραλέω, τις καταλαβαίνω, είναι επειδή δεν έχουν ανάλογες εμπειρίες. Σίγουρα δεν τους έχει τύχει ποτέ να τις δείχνει στο δρόμο μια μητέρα στο παιδί της και να του λέει “αν δεν καθίσεις φρόνιμα θα σε κλέψει η γύφτισσα”.

Νομίζω θα ήταν καλό, πριν φέρει ο καθένας στο μυαλό του την έτοιμη εικόνα που έχει για εμάς τις Τσιγγάνες, να σκεφτεί ποια είναι η δική του στάση. Όσοι νομίζουν ότι μας ξέρουν, αλήθεια πόσα γνωρίζουν για τη ζωή μας ή για τα προβλήματα μας; Κυρίως ζητάω να με καταλάβουν οι γυναίκες και να αναρωτηθούν αν θα τις ενδιέφερε μια πραγματική επαφή μαζί μας, χωρίς να έχουν μια πρόχειρη εντύπωση, αν θα θέλανε ακόμα και να έχουν φίλες Ρομά χωρίς όμως να μας βλέπουν σαν κατώτερες, αλλά να πιστεύουν ότι μπορούν κι εκείνες να μάθουν πράγματα από εμάς.

Πηγή

Εδώ αντικατοπτρίζεται η πραγματικότητα. Δίχως φτιασίδια κι εξωραϊσμούς. Αληθινή κι ανελέητη. Μουντή και καταθλιπτική. Τα μύρια ντοκτορά της Ψυχανάλυσης να πέσουν πάνω της, θα κατρακυλήσουν μαζί της στην κατηφόρα. Κάθε θεωρία Φρόιντ, Άντλερ και μεταγενέστερων πέφτει στον αδιαπέραστο τοίχο μιας πραγματικότητας, αδιόρθωτης, στατικής και αδιάφορης.

Τι να πεις σε κείνο το ράκος, που στη συμβολή Αγίας Ειρήνης και Αθηνάς, στη σούδα, απέναντι από το «Νo Name», είναι μόνιμα ξάπλα, από το αριστερό πλευρό, με τα οπίσθια στραμμένα στους περαστικούς;

Δε ζητάει πια ούτε την ελεημοσύνη σου. Κι όταν κάνει διάλειμμα, φουμάρει ένα τσιγάρο, πάντα ξαπλωτός.

Τι να πεις τώρα για κείνα τα θλιμμένα μαγαζιά, άδεια, στο γκρι τους φόντο, κι απόξω βουβά και θυμωμένα. Μ ένα λουκέτο, το πιο ιν αξεσουάρ μιας εποχής πολικού χειμώνα. Και πίσω από αυτό, το βαθύ γκρι, που είναι χειρότερο κι από το μαύρο, σέρνονται φαμίλιες σ΄ αδιέξοδα απελπισίας. Κρύβονται σχέσεις διαλυμένες, παιδιά δίχως αύριο, ζευγάρια νέα που δεν ονειρεύονται.

Ο άλλος ετοιμάζει τα μπαγκάζια του για τη Σουηδία. Ντελίβερι οχτώ- δύο, θα κερδίζει δυο χιλιάρικα το μήνα. Το μόνο πού σκέφτεται είναι ένα παιδί που αφήνει πίσω του με τη γυναίκα του που έχει χωρίσει.»Δε θα το βλέπω…»

Κουράσανε πλέον κι οι αριθμοί. Μπαφιάσαμε κι από τους θεωρητικούς της κρίσης. Ένας μας αναλύει πως θα βγούμε από την κρίση κι ο άλλος μας αναλύει γιατί, με βάση τα όσα υποστηρίζει ο προηγούμενος, δε θα βγούμε από την κρίση…

Ο ένας μας διαβεβαιώνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πρόγραμμα κι ο άλλος κάνει το πρόγραμμα με τα… κρεμμυδάκια.

Οι ντοκτοράδες της Οικονομίας μας τάχουνε κάνει σκατά, ως τα τώρα. Κι αυτό το ερείπιο, ο Σόιμπλε, που θα μπορούσε να πρωταγωνιστεί σε ταινία του Μπέργκμαν, με θέμα «αναπηρία και ψυχικό τραύμα», δεν είναι σε θέση ν΄ αναπτύξει μια άποψη. Όσο σκληρή κι αν είναι με τη πρέπουσα αγωγή τής πολιτικής διπλωματίας. Πολύ ωμά μας λέει: «θα φάτε τα σκατά σας».

Κι οι δρόμοι, είναι αυτοί που λένε τη μόνη αλήθεια…

Η οδός Αθηνάς με τα γερόντια και τις λιγοστές τομάτες στη πλαστική σακούλα κι ελάχιστα γραμμάρια κρεατικό τρίτης ποιότητας. Ακόμα και λίγο κοκαλάκι με μια σταλιά κρέας, με λίγο χόνδρο, που οι χασάπηδες πετάνε στον τενεκέ, κάτι είναι κι αυτό. Να βράσει μια σουπίτσα, να γλύψει κόκκαλο και να ρουφήξει το μεδούλι. Κάτι είναι…

Τέσσερα εκατομμύρια στο όριο της φτώχειας. Πως σου φαίνεται;

Κι όσοι έχουνε μια σιρμαγιά στην άκρη τελειώνει. Κάθε μέρα που φεύγει, μετράνε το πουγκί. Ο σκληρός Απρίλης του 44 κοντεύει…

Κι ακούμε λόγια…

Ο ένας ότι φτάσαμε στο τέλος του Μνημονίου, ο άλλος ότι θα σκίσει το μνημόνιο, ο τρίτος ότι θα ξαναγίνουμε αγρότες, για να στηριχτούμε στις δυνάμεις μας… Λες και θα ξεκουνήσει τώρα ο αστικός πληθυσμός, να πάρει μαθήματα αγροτικής οικονομίας και…καλλιέργειας.

Στην Ερμού, ο ένας μπουζουκάκι,ο άλλος κιθάρα, η τρίτη τουμπελέκι και τραγουδιάρα… «κουράστηκα για να σε αποκτήσω».

Ο ένας απόφοιτος του Οικονομικού της Νομικής, ο δεύτερος της Παντείου, η κοπελιά της Σχολής Καλών Τεχνών. Μια χαρά…

Οι περαστικοί, άλλοι προσπερνούν, άλλοι κάνουν χάζι κι άλλοι ρίχνουν κάνα κέρμα ασήμαντης αξίας στη θήκη τής κιθάρας.

Πιο κάτω κάνουν περιπολία κάτι ένστολα παλληκάρια, μπρατσωμένα, της ΔΙΑΣ, και ζητάνε άδεια από τούς καλλιτέχνες του δρόμου…

Κι ο Δήμος Αθηναίων, προκειμένου να βοηθήσει έναν άστεγο του ζητά…διεύθυνση κατοικίας. Ε, άι στο διάολο!

Νυχτώνει…, οι δρόμοι αδειάζουν από περιπατητές. Μένουν τ΄ ανοίκιαστα κουφάρια, σκοτεινά κι΄ εφιαλτικά. Στοιχειωμένα.

Στην είσοδο μεγάρων, που φιλοξενούν γραφεία, κάποιοι στρώνουν δυο κουβέρτες και ξαπλώνουν. Άλλοι πάνε να κλέψουν έναν υπνάκο σε κάποιο από τα καθιστικά του μετρό. Ένας μετανάστης πηγαινοέρχεται μερικά δρομολόγια με το μετρό στην ίδια θέση, γερμένος να κοιμάται. Ούτε πού νοιάζεται κανείς.

Οι δρόμοι πια δεν έχουν μόνο ιστορία. Έχουν ένα παρόν και μια εικόνα αβάσταχτου καημού…

Από: http://www.imerodromos.gr/dromoi/