Η διάψευση των προσδοκιών από το ρηχό και συνθηματικό κείμενο των 58 διανοουμένων για την Κεντροαριστερά δεν κατόρθωσε να «σκιάσει» τον επικοινωνιακό θόρυβο της ίδιας της κίνησης.
Ο επικοινωνιακός ορυμαγδός από τα συστημικά μέσα ενημέρωσης που πρόβαλλαν την πρόταση – έκκληση των 58 σαν το μανιφέστο της νέας εποχής και η ηχηρή υπεράσπισή της από τον συστηματικά σιωπηλό Κώστα Σημίτη, δίνει και απαντήσεις για τη σκοπιμότητα της κίνησης.
Ουσιαστικά μια σειρά από εκσυγχρονιστικά στελέχη και οι ιδέες που εκφράζουν, που έμοιαζαν την τελευταία δεκαετία να έχουν χάσει την αναφορά τους αλλά και την προοπτική τους, επιχειρούν να επανακάμψουν στην κεντρική πολιτική σκηνή και να μπουν σφήνα μεταξύ της Ν.Δ. και του ΣΥΡΙΖΑ, δίνοντας χρώμα και υπόσταση στο αμήχανο πολιτικά, ιδεολογικά και λειτουργικά ΠΑΣΟΚ, που σκεπάζεται από το πολιτικό «εγώ» του προέδρου του, και της αναιμικής ΔΗΜΑΡ, που ακόμα δεν έχει κατορθώσει να ξεκαθαρίσει το πολιτικό της στίγμα.
Ανακύκλωση
Όσοι περίμεναν ένα συνεκτικό, βαθύ κείμενο που θα αναλύει την τραγική κατάσταση στη χώρα και θα θέτει τις βάσεις για ένα προοδευτικό προβληματισμό για το αύριο, το αντιμετώπισαν με ειρωνική διάθεση. Όσοι πίστευαν ότι το κείμενο, που επί δίμηνο επεξεργάζονταν οι Γ. Καλογήρου, Χρ. Αρβανίτης, Ν. Μπίστης, Ν. Χριστοδουλάκης και Γ. Βούλγαρης, θα έδινε ιδεολογικό αύριο στον κατακερματισμένο χώρο, που ενοχοποιήθηκε από τη στήριξη των μνημονίων, πιστοποίησαν ότι αρκέστηκε στην αναπαραγωγή κλισέ από την ομιλία Βενιζέλου τον περασμένο μήνα, στη γνωστή εκδήλωση του ΙΣΤΑΜΕ.
Όσοι διάβασαν το κείμενο και απόρησαν γιατί μια τόσο επιδερμική προσέγγιση άργησε τόσο πολύ και αποτέλεσε βάσανο για τόσους πανεπιστημιακούς καθηγητές, που υποτίθεται πως παίζουν την οικονομική και πολιτική θεωρία στα δάχτυλα, συνειδητοποίησαν πως το κείμενο βρέθηκε στο ιδεολογικό και πολιτικό κρεβάτι του Προκρούστη προκειμένου να εξυπηρετήσει τις ισορροπίες που θα καλύπτουν το βενιζελικό ΠΑΣΟΚ και το πολιτικό αδιέξοδο των σημιτικών εκσυγχρονιστών.
Η μεγάλη τρύπα του κειμένου, που έδωσε και το πάτημα στον Φώτη Κουβέλη να απορρίψει – καταρχήν – το ενδεχόμενο αποδοχής της πρότασης για κοινή κάθοδο σε ευρωεκλογές και περιφερειακές εκλογές με το ΠΑΣΟΚ, κάτω από την ομπρέλα μιας ελληνικής ελιάς, είναι ότι δεν κάνει καμία αναφορά στην κυβερνητική πολιτική, στη Ν.Δ., στην ακροδεξιά πλεύση της κυβέρνησης, στις αμήχανες αντιδράσεις των ΠΑΣΟΚων κυβερνητικών εταίρων απέναντι σε μια πολιτική που επιχειρεί να βγάλει ακραίο τον ΣΥΡΙΖΑ.
Όπως πολύ εύστοχα σχολιάστηκε, το κείμενο είχε πολύ από Κέντρο και καθόλου από Αριστερά. Δεν είχε κανένα ανανεωτικό ή οραματικό στοιχείο, καμία αίσθηση αυτοκριτικής για την πολιτική κατάληξη της Κεντροαριστεράς στην Ελλάδα, έπειτα από μια 30χρονη επιβλητική παρουσία του ΠΑΣΟΚ στα γρανάζια της εξουσίας.
Το κείμενο απέπνεε – κατά τους επικριτές του – μια παλαιότητα, όχι τόσο λόγω των πολλών… φθαρμένων προσώπων που το στήριζαν με την υπογραφή τους όσο από το γεγονός ότι απουσίαζε οποιοδήποτε ριζοσπαστικό στοιχείο και περίσσευε μια ένοχη (;) μετριοπάθεια.
Επί της ουσίας με την παρέμβασή τους οι «58» κάλεσαν το ΠΑΣΟΚ, τη ΔΗΜΑΡ και όλες τις «φυγόκεντρες» δυνάμεις του χώρου να συμπτύξουν ένα ψηφοδέλτιο στις ευρωεκλογές, δίνοντας το έναυσμα για τη συγκρότηση ενός μετώπου πολιτικής επιβίωσης. Αντίστοιχη πρόταση είχε καταθέσει και ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ στην τελευταία συνεδρίαση του Πολιτικού Συμβουλίου του κόμματος για να εισπράξει και τότε, όπως και προχτές, αρνητική απάντηση από τη ΔΗΜΑΡ, που ακόμα ελέγχει ο Φώτης Κουβέλης.
Περί ταμπακιέρας
Οι γνωρίζοντες το παρασκήνιο επισημαίνουν ότι το ΠΑΣΟΚ επιχειρεί συστηματικά επίδειξη δύναμης απέναντι στον Φώτη Κουβέλη, θέλοντας να έχει την πρώτη και τελευταία λέξη επί του εγχειρήματος της Κεντροαριστεράς και κυρίως να ακυρώσει την προσπάθεια να είναι η ΔΗΜΑΡ το γήπεδο ανασυγκρότησής της.
Οι πληροφορίες που διέρρευσαν στις αρχές Σεπτεμβρίου ότι ο Φώτης Κουβέλης έχει επαφές με Λοβέρδο, Διαμαντοπούλου, Φλωρίδη, Μόσιαλο και άλλα στελέχη προερχόμενα από το ΠΑΣΟΚ πυροδότησαν την ένταση.
Η πρώτη κίνηση ήταν να επιχειρηθεί επαναπροσέγγιση με τον Γιώργο Πεταλωτή, ο οποίος εφέρετο να έχει κλείσει συνεργασία με τη ΔΗΜΑΡ. Ακολούθησε προσέγγιση με τον Ηλία Μόσιαλο και ένα έντονο φλερτ με εκσυγχρονιστικά στελέχη, όπως ο Ν. Χριστοδουλάκης και ο Ν. Μπίστης, που εγκατέλειπαν τον Φ. Κουβέλη απογοητευμένα από την απόφασή του να φύγει από τη συγκυβέρνηση με τον Αντώνη Σαμαρά.
Η συσπείρωση που υπήρξε στην εκδήλωση του ΙΣΤΑΜΕ, με τη διπλή παρουσία Σημίτη – Παπανδρέου, έδωσε νέα… πνοή στον Ευάγγελο Βενιζέλο, στην απέλπιδα προσπάθεια να «αναστήσει» μέσω του κεντροαριστερού εγχειρήματος το ΠΑΣΟΚ.
Και έτσι ήρθε το πολυαναμενόμενο κείμενο των «58», που όμως δεν τολμάει αυτό που περίμεναν πολλοί. Δεν προτείνει την αυτοδιάλυση ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ, προβάλλει την πολιτική αυτονομία των δύο κομμάτων και τη συγκρότηση μιας πλατφόρμας εκλογικής συνεργασίας.
Στελέχη όπως η Άννα Διαμαντοπούλου και ο Γιώργος Φλωρίδης δεν κρύβουν την απογοήτευσή τους για μια πιο τολμηρή πρόταση πλήρους ανασυγκρότησης του χώρου. Έτσι κι αλλιώς η πίεση από τους συντάκτες του κειμένου πέφτει προς το μέρος της ΔΗΜΑΡ, αφού το όλο εγχείρημα τυγχάνει της πλήρους συμφωνίας της ηγετικής ομάδας του ΠΑΣΟΚ. Το γεγονός όμως ότι τη συνυπογράφουν στελέχη της Κεντρικής Επιτροπής της ΔΗΜΑΡ (όπως οι Σταύρος Λιβαδάς και Γεράσιμος Γεωργάτος) ή έκαναν θετικές δηλώσεις στελέχη όπως ο γραμματέας της Κ.Ε. Σπύρος Λυκούδης, δείχνει ότι ο Κουβέλης βρίσκεται σε δυσχερή θέση.
Απόρριψη μετ’ επαίνων
Ήδη το απόγευμα της Τρίτης σε συνεδρίαση της Εκτελεστικής Επιτροπής η έκκληση των 58 προσωπικοτήτων για την έναρξη διαλόγου σχετικά με την Κεντροαριστερά απορρίφτηκε μετ’ επαίνων, ενώ εγκρίθηκε η εισήγηση του προέδρου Φώτη Κουβέλη, στην οποία αναφέρεται ότι «μια τέτοια πρωτοβουλία δεν μπορεί να παραβλέπει και να προσπερνάει κρίσιμα ζητήματα για τη συγκρότηση ενός νέου προοδευτικού πόλου, όπως η κατάσταση της κοινωνίας, η ουσιαστική κριτική στην ασκούμενη πολιτική από τη Νέα Δημοκρατία, που αναπαράγει την κρίση. Η αναγκαία πολιτική σταθερότητα ουδόλως ισοδυναμεί με τη διατήρηση της ίδιας πολιτικής».
Ο Κουβέλης, σύμφωνα με συνεργάτες του, δεν επιθυμεί να συνδεθεί πολιτικά με το ΠΑΣΟΚ και κυρίως το κυβερνητικό παρελθόν του – πρόσφατο και απώτερο –, ενώ επιχειρεί να ξεφύγει από τον κλοιό αναγνωρίζοντας πάντως πως κάθε πρωτοβουλία διαλόγου έχει τη χρησιμότητά της.
Μάλιστα στην εισήγησή του μοιάζει να κατάπιε τον θυμό του για την υπέρ του ΠΑΣΟΚ ντρίμπλα που του επιφύλαξαν «συνοδοιπόροι» του, σημειώνοντας πως «ο χαρακτήρας μιας κίνησης δεν κρίνεται από την αξία και την καλή προαίρεση των ανθρώπων που συμμετέχουν σε αυτήν και την οποία δεν αμφισβητούμε».
Πάντως από τη ΔΗΜΑΡ αντί απάντησης έσπευσαν προχτές να διαρρεύσουν πως ο Πάνος Μπεγλίτης, στενός συνεργάτης κάποτε του Γιώργου Παπανδρέου, προτίθεται να προσχωρήσει στο κόμμα.
Αρχίζει το ματς
Στην αντίπερα όχθη της… Χαριλάου Τρικούπη εκτιμούν πάντως ότι το παιχνίδι μόλις τώρα άρχισε και σημειώνουν ότι η πίεση προς τη ΔΗΜΑΡ θα είναι μέσα στον χειμώνα ασφυκτική, όχι τόσο από την ανάγκη πολιτικής επιβίωσης του ΠΑΣΟΚ, όσο από την ανάγκη του πολιτικού προσωπικού, αλλά και κοινωνικών δυνάμεων που θέλουν να εκφραστούν από τον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ ενός ριζοσπαστικού ΣΥΡΙΖΑ και μιας παλαιοδεξιάς Νέας Δημοκρατίας.
«Οι πολίτες θα αναγκάσουν τον Κουβέλη να εγκαταλείψει τα οχυρά και να έρθει σε συνεννόηση μαζί μας», επιμένουν στελέχη που κινούνται κοντά στον Ευάγγελο Βενιζέλο, αγνοώντας την τραγική πραγματικότητα ότι η κυβερνητική ώσμωση του ΠΑΣΟΚ με τη Ν.Δ. του Αντώνη Σαμαρά εξαερώνει τα όσα προοδευτικά απομεινάρια του έχουν απομείνει.
Το νέο ευρωψηφοδέλτιο της Χαριλάου Τρικούπη
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, προκειμένου να στηρίξει την πρωτοβουλία – έκκληση των «58», αναμένεται να «νομιμοποιήσει» και κομματικά το κείμενο σε συνεδρίαση του επόμενου Πολιτικού Συμβουλίου, ενώ αναμένεται να ζητήσει και την επικύρωσή του σε συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου του κόμματος προκειμένου να αποτελέσει πολιτική θέση του Κινήματος.
Στο εσωτερικό του ΠΑΣΟΚ οι συζητήσεις έχουν προχωρήσει τόσο πολύ, ώστε συζητούν ακόμα και για το όνομα του νέου ευρωψηφοδελτίου, στο οποίο δεν θα υπάρχει ο τίτλος ΠΑΣΟΚ. Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες, προκρίνεται ο τίτλος «Ευρωπαίοι Σοσιαλιστές – Δημοκράτες» με λογότυπο το σήμα του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος.
Μάλιστα οι μέχρι τώρα εισηγήσεις θέλουν το ευρωψηφοδέλτιο να μην έχει καθόλου χρώμα ΠΑΣΟΚ και να είναι ανοιχτό στην κοινωνία και κυρίως στους νέους, ενώ θα προσεγγιστούν και πρόσωπα που προέρχονται από τη ΔΗΜΑΡ (όχι στον κεντρικό πολιτικό – εκτελεστικό πυρήνα).
Ο Βενιζέλος εκτιμά ότι αν το ΠΑΣΟΚ – με όποια επιλογή κι αν εμφανιστεί στις ευρωεκλογές και τις περιφερειακές εκλογές – αντέξει και κατορθώσει να κινηθεί σε αξιοπρεπή ποσοστά, μπορεί να συνεχίσει τη μάχη για την επιβίωσή του, έστω και στο πλαίσιο μιας ελληνικής… Ελιάς (ενός ευρύτερου κεντροαριστερού σχήματος δηλαδή), με καλύτερους όρους από αυτούς που οι περισσότεροι πολιτικοί παρατηρητές τού επιφυλάσσουν.
Στο πλαίσιο αυτό, το ΠΑΣΟΚ εκτιμά ότι και στις περιφέρειες μπορούν κάποιες από τις επιλογές της προηγούμενης τετραετίας να «αντέξουν» στις τοπικές κοινωνίες, ενώ θεωρεί ότι η δεδομένη στήριξη των δημάρχων στους τέσσερις μεγάλους δήμους (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Γιάννενα) αλλά και σε άλλες μεγάλες πόλεις, όπως στον Βόλο, μπορεί να «σώσει» μια χαμένη έτσι κι αλλιώς παρτίδα.
Το ζήτημα όμως είναι ότι το ΠΑΣΟΚ δεν έχει να αντιμετωπίσει τον ανταγωνισμό με τη ΔΗΜΑΡ, αφού ακόμα το εσωτερικό τοπίο, παρά τις μαζικές αποχωρήσεις στελεχών, δεν έχει ξεκαθαρίσει. Τη Δευτέρα, και όχι κατά σύμπτωση, μαζί με το κείμενο των «58» ήρθε και η ανακοίνωση της «Κίνησης των 75», που συντονίζει ο Μιχάλης Καρχιμάκης και αφορούσε την έκκληση 800 στελεχών να σταματήσει το κόμμα να αποτελεί την ουρά της Ν.Δ. Όσοι απέμειναν λοιπόν στο ΠΑΣΟΚ από το λεγόμενο παπανδρεϊκό ή αριστερό χώρο επιχειρούν να δείξουν στην ηγεσία ότι αποτελούν υπολογίσιμη πολιτική δύναμη. Επισήμως η ηγεσία του κόμματος δεν αντέδρασε στην ανακοίνωση της «Κίνησης των 75», θεωρώντας ότι έτσι υποβαθμίζει και την απήχησή της, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι επειδή δεν ασχολείται μαζί της δεν υπάρχει κιόλας…
ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ.