ΤΟ ΠΙΤΣΙΡΙΚΙ

Διαβάστε προσεκτικά
Με την ψήφιση και των τελευταίων προαπαιτούμενων από την ελληνική Βουλή ανοίγει πλέον ο δρόμος για τη συμφωνία ανάμεσα στην Ελλάδα και τους δανειστές της γύρω από το τρίτο πακέτο στήριξης.

Το πόσο ανοιχτός είναι ή κλειστός θα φανεί μέσα στον Αύγουστο, οπότε και θα ξεκινήσουν οι διαβουλεύσεις. Ο Πίτερ Σπίγκελ των Financial Times απαντάει σε πέντε βασικά ερωτήματα, δίνοντας μια σημαντική διάσταση των επικείμενων συνομιλιών.

Γράφει συγκεκριμένα:

Πότε θα επιτευχθεί η συμφωνία;

Ο Πιερ Μοσκοβισί, ο αρμόδιος επίτροπος για οικονομικά θέματα, δήλωσε πως οι Βρυξέλλες επιδιώκουν νέα συμφωνία στο «δεύτερο δεκαπενθήμερο του Αυγούστου». Αλλά υπάρχει μια πολύ πιο συγκεκριμένη ημερομηνία που πρέπει να λάβει κανείς υπόψη: η 20ή Αυγούστου.

Τότε είναι που θα πρέπει να αποπληρωθεί το δεύτερο από τα δύο μεγάλα ομόλογα που κατέχει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Το πρώτο, ύψους € 3,5 δισ., το οποίο έληγε στις 20 Ιουλίου, υπήρξε καθοριστικό για τη συμφωνία της περασμένης εβδομάδας. Το δεύτερο, ύψους € 3,2 δισ., θα αποτελέσει την κινητήρια δύναμη πίσω από τις νέες διαπραγματεύσεις. Αν η Ελλάδα χρεοκοπήσει έναντι της ΕΚΤ, η τελευταία θα αναγκαστεί πιθανόν να διακόψει τα έκτακτα δάνειά της που κρατούν το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ελλάδας στη ζωή.

Ορισμένοι αξιωματούχοι είναι επιφυλακτικοί για το αν οι διαπραγματεύσεις για ένα νέο τριετές πρόγραμμα -κάτι που συνήθως διαρκεί μήνες- θα μπορέσουν να ολοκληρωθούν σε διάρκεια λίγων εβδομάδων. Αλλά ένας διπλωμάτης της ευρωζώνης ανέφερε ότι οι αξιωματούχοι της ευρωζώνης στοχεύουν στις 11 Αυγούστου ως πιθανή ημερομηνία για μια συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης, στην οποία θα οριστικοποιήσουν τη συμφωνία.

Εάν δεν υπάρξει συμφωνία προ της πληρωμής της 20ής Αυγούστου, οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται να κάνουν ό,τι έκαναν και στην πληρωμή της 20ής Ιουλίου: να παράσχουν ένα δάνειο-γέφυρα από ένα μέχρι πρότινος αδρανές ταμείο διάσωσης της ΕΕ, γνωστό ως «Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας» (EFSM). Ο EFSM έχει ήδη δανείσει στην Αθήνα € 7 δισ., ενώ υπάρχουν άλλα € 6 δισ. διαθέσιμα στο ταμείο.

Ποιο είναι το πιο πιθανό πρόβλημα;

Το μεγαλύτερο διάστημα των τελευταίων δύο μηνών οι διαπραγματευτές είχαν επικεντρωθεί σε δύο ζητήματα: στην απλοποίηση του πολύπλοκου συστήματος του φόρου προστιθέμενης αξίας στην Ελλάδα και την αναμόρφωση του συνταξιοδοτικού συστήματος. Τα μέτρα που ψηφίστηκαν από το ελληνικό Κοινοβούλιο την περασμένη εβδομάδα είχαν σκοπό να νομοθετήσουν μεταρρυθμίσεις για αυτά τα ζητήματα.

Οι συνομιλίες θα επεκταθούν, όμως, ώστε τώρα να συμπεριλάβουν δύο τομείς στους οποίους οι πιστωτές πιστεύουν ότι υπάρχει σημαντικό περιθώριο για απελευθέρωση της ελληνικής οικονομίας: την εργατική νομοθεσία και τους περιορισμούς στην αγορά προϊόντων.

Η απελευθέρωση των εργασιακών νόμων στην Ελλάδα θα μπορούσε να αποδειχθεί ιδιαίτερα δύσκολη, καθότι το ριζοσοπαστικό αριστερό κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ που κυβερνά την Ελλάδα έχει αντισταθεί στις προσπάθειες χαλάρωσης των νόμων για τη συλλογική διαπραγμάτευση και έκανε προεκλογική εκστρατεία με τη δέσμευση να ακυρώσει τους νόμους που επιτρέπουν μεγάλης κλίμακας απολύσεις.

Από πού θα προέλθουν τα χρήματα;

Παρά το γεγονός ότι για τη διάσωση έχει σήμερα οριστεί ένα ποσό € 86 δισ., ο Κλάους Ρέγκλινγκ, επικεφαλής του ταμείου διάσωσης της ευρωζώνης με διαθέσιμο των € 500 δισ., δήλωσε πως το προσωπικό του ταμείου ετοιμάζει ένα δάνειο «ίσως € 50 δισ.».

Αυτό αφήνει τρεις πιθανές πηγές για το υπόλοιπο ποσό: το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, τις ιδιωτικές αγορές και την ίδια την Ελλάδα. Και τα τρία όμως παρουσιάζουν προβλήματα.

Το ΔΝΤ έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θα δώσει τα χρήματα που απομένουν από το δεύτερο πακέτο διάσωσης -περίπου € 16,5 δισ. από σύνολο 28 δισ.- εκτός αν προηγηθεί μια μεγάλη αναδιάρθρωση του υφιστάμενου χρέους της Ελλάδας, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου βρίσκεται στα χέρια κυβερνήσεων της ευρωζώνης.

Μια ομάδα κυβερνήσεων υπό την ηγεσία του Βερολίνου αντιστέκονται σθεναρά σε κάθε τέτοια εξέλιξη.

Χωρίς το ΔΝΤ, δύο μονάχα πηγές απομένουν για να καλύψουν το κενό: η ιδιωτική αγορά ομολόγων -που έχει αγοράσει ελληνικό χρέος μόλις τον περασμένο χρόνο, αλλά έκτοτε έχει τρομάξει από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ- και η ίδια η Αθήνα.

Υπάρχει επίσης το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων της Ελλάδας. Κάποτε προβλεπόταν ότι θα αποφέρει € 50 δισ. πολύ σύντομα, αλλά από τότε οι προσδοκίες έχουν περιοριστεί. Οι Βρυξέλλες υποστηρίζουν ότι θα μπορούσε να αποφέρει € 2,5 δισ. τα επόμενα τρία χρόνια.

Τι γίνεται όμως με την ελάφρυνση του χρέους;

Το εξαιρετικά αμφιλεγόμενο ζήτημα της ελάφρυνσης του χρέους δεν θα είναι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, παρά τη μακροχρόνια επιμονή της ελληνικής κυβέρνησης να αποτελέσει μέρος της διάσωσης.

Αντ’ αυτού, οι ηγέτες της ευρωζώνης έχουν δώσει μια αόριστη υπόσχεση ότι θα «εξετάσουν» το ζήτημα «αν είναι απαραίτητο» μόνο μετά την πρώτη αξιολόγηση του προγράμματος, η οποια όμως είναι απίθανο να συμβεί πριν από τον Νοέμβριο.

Πόσο σταθερή είναι η κυβέρνηση Τσίπρα;

Το κυβερνών κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ είχε πολλές διαρροές κατά τις δύο ψηφοφορίες της περασμένης εβδομάδας, αναγκάζοντας τον κ. Τσίπρα σε ανασχηματισμό του υπουργικού συμβουλίου. Πολλοί αναλυτές πιστεύουν ότι θα είναι δύσκολο για τον κ. Τσίπρα να παραμείνει στην εξουσία, όταν δεν θα έχει πλέον την πλειοψηφία των βουλευτών για την έγκριση του μεταρρυθμιστικού προγράμματος.

[email protected]