Ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ και μία από πιο τραγικές φιγούρες του ελληνικού κομουνιστικού κινήματος.

Ο Νίκος Πλουμπίδης γεννήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 1902 στα Λαγκάδια Αρκαδίας. Φοίτησε στο Διδασκαλείο του Πύργου Ηλείας, όπου μυήθηκε στις σοσιαλιστικές ιδέες, και το 1924 διορίσθηκε δάσκαλος στην Ελασσόνα. Ανέπτυξε συνδικαλιστική δράση στον κλάδο του και το 1926 έγινε μέλος του ΚΚΕ. Εξελέγη στην Εκτελεστική Επιτροπή της Δημοσιοϋπαλληλικής Ομοσπονδίας και στη συνέχεια της Πανυπαλληλικής Συνομοσπονδίας.

Το 1931 συνελήφθη για τη συνδικαλιστική και κομματική του δράση. Φυλακίστηκε για τρεις μήνες και στη συνέχεια απολύθηκε από τη θέση του. Από τότε, αφιέρωσε όλες τις δυνάμεις του στον συνδικαλισμό και στο κόμμα του και αναδείχθηκε σε ηγετικό στέλεχος της Ενωτικής Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος (ΕΓΣΕΕ), που είχε ιδρύσει το ΚΚΕ και η οποία έχοντας διαλυθεί με δικαστική απόφαση, λόγω του «ιδιωνύμου», βρισκόταν στην παρανομία.

Το καλοκαίρι του 1935 μετείχε στην αντιπροσωπεία του ΚΚΕ στο 7ο Συνέδριο της Γ’ Διεθνούς στη Μόσχα. Κατά τη δικτατορία της 4ης Αυγούστου ήταν αρχικά γραμματέας της παράνομης κομματικής επιτροπής της περιοχής Θεσσαλίας και στη συνέχεια της Μακεδονίας. Το 1938 προωθήθηκε στο Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΕ, με γενικό γραμματέα τον Γιώργη Σιάντο.

Ο Πλουμπίδης συνελήφθη τον Μάιο του 1939 κι επειδή ήταν ήδη φυματικός μεταφέρθηκε στο τότε σανατόριο «Σωτηρία». Πήρε μέρος στην εντυπωσιακή ομαδική απόδραση των εκεί κρατουμένων κομμουνιστών την άνοιξη του 1941. Συνέβαλε στην ανασυγκρότηση του ΚΚΕ και στη συνέχεια στην οργανωτική συγκρότηση του ΕΑΜ. Τον Δεκέμβριο του 1942 εξελέγη μέλος του Πολιτικού Γραφείου του ΚΚΕ, στην 2η Πανελλαδική Συνδιάσκεψη του κόμματος.

Μετά την Απελευθέρωση, επανεξελέγη από την 11η Ολομέλεια (Απρίλιος 1945) στο νέο Πολιτικό Γραφείο. Δεν εξελέγη, όμως, στο ολιγομελές Πολιτικό Γραφείο μετά την 12η Ολομέλεια (Ιούνιος 1945) και μετά το 7ο Συνέδριο (Οκτώβριος 1945), που συνήλθαν υπό την ηγεσία του Νίκου Ζαχαριάδη. Ίσως η εξαίρεσή του αυτή από το Πολιτικό Γραφείο να είχε σχέση και με παλιά δυσπιστία του Ζαχαριάδη απέναντί του.

Κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου παρέμεινε στην Αθήνα, όπου ανέλαβε την καθοδήγηση των παράνομων οργανώσεων του ΚΚΕ με το ψευδώνυμο «Μπάρμπας». Μετά τη λήξη του Εμφυλίου Πολέμου ανέλαβε επικεφαλής της παράνομης κομματικής οργάνωσης στο εσωτερικό. Στις 25 Νοεμβρίου 1952 συνελήφθη στον Κολωνό από την Αστυνομία και μετά την ανάκρισή του μεταφέρθηκε στο σανατόριο «Σωτηρία», επειδή ήταν βαριά άρρωστος από φυματίωση και νεφρίτιδα.

Δύο ημέρες αργότερα, με εντολή του εξόριστου γενικού γραμματέα του ΚΚΕ Νίκου Ζαχαριάδη μεταδόθηκε από τον ραδιοσταθμό της «Ελεύθερης Ελλάδας», που έδρευε στο Βουκουρέστι, ανακοίνωση του κόμματος, με την οποία καταγγελλόταν ως πράκτορας της Ασφάλειας. Κατά την ανακοίνωση, ο Πλουμπίδης «είναι από 27ετίας πράκτορας της Ασφάλειας. Στη χιτλερική κατοχή και την περίοδο της αμερικανοκρατίας, ο προβοκάτορας Πλουμπίδης έκανε μεγάλη ζημιά στο λαϊκό κίνημα και το λαό μας. Ο Πλουμπίδης είναι βαμμένος θανάσιμος εχθρός του λαού. Τα στοιχεία που αφορούν τη χαφιέδικη πρακτορική δράση του θα δημοσιευτούν την κατάλληλη ώρα».

Το ΚΚΕ υποψιαζόταν τον Πλουμπίδη από τον Μάρτιο του 1952, όταν είχε δημοσιοποιηθεί επιστολή του, με την οποία προσφερόταν να παραδοθεί και να δικασθεί σε περίπτωση μετατροπής της θανατικής ποινής του Νίκου Μπελογιάννη και των συγκατηγορουμένων του. Το κόμμα είχε χαρακτηρίσει την επιστολή κατασκεύασμα της Ασφάλειας και τον Πλουμπίδη όργανό της.

Η δίκη του Νίκου Πλουμπίδη άρχισε στις 24 Ιουλίου 1953 στο Διαρκές Στρατοδικείο Αθηνών, με την κατηγορία της κατασκοπίας, βάσει του Αναγκαστικού Νόμου 375/1936. Οι επιθέσεις του κόμματος εναντίον του συνεχίζονταν με αμείωτη ένταση. Στις 27 Ιουλίου, ο ραδιοσταθμός της «Ελεύθερης Ελλάδας» τον κατηγόρησε ότι ήταν αυτός που πρόδωσε τον Μπελογιάννη.

Ο ίδιος υπέμεινε με καρτερία το προσωπικό του δράμα, δίνοντας δείγματα ακλόνητης αφοσίωσης στο κόμμα του. «Ο Ζαχαριάδης είναι ο αρχηγός του Κόμματός μου. Για να με πει πράκτορα θα έχει τους λόγους του. Εγώ μόνο σε Συνέδριο θα μπορούσα να ζητήσω διευκρινίσεις». Σε άλλο σημείο διεξήχθη ο εξής διάλογος με τον Πρόεδρο του Στρατοδικείου:

Πλουμπίδης: Δεν δικάζετε άτομα, δικάζετε το ΚΚΕ.
Πρόεδρος: Σε θεωρούν προδότη.
Πλουμπίδης: Θέλουν να προστατεύσουν το Κόμμα από έναν υποτιθέμενο εχθρό.

Τελικά, στις 3 Αυγούστου 1953, ο Νίκος Πλουμπίδης καταδικάσθηκε «δις εις θάνατον». Σε θάνατο, αλλ’ ερήμην, καταδικάστηκαν και οι Νίκος Ζαχαριάδης, Γιώργος Βοντίτσιος (Γούσιας), Βασίλης Μπαρτζώτας κ.ά.

Ένα χρόνο και δέκα ημέρες μετά την καταδίκη του, ο Νίκος Πλουμπίδης αντίκρυσε τις πρώτες πρωινές ώρες της 14ης Αυγούστου 1954 το εκτελεστικό απόσπασμα. Γύρω στις 3:30 π.μ. οδηγήθηκε με χειροπέδες σε μια χαράδρα, κοντά στην Αγία Μαρίνα, στο Δαφνί, όπου πριν από την εκτέλεση διεμήφθη ο εξής διάλογος με τον Βασιλικό Επίτροπο του Στρατοδικείου (νυν εισαγγελέας):

Επίτροπος: Έχεις να εκφράσεις καμιά επιθυμία;
Πλουμπίδης: Θέλω μόνο να πω ότι υπήρξα τίμιος αγωνιστής.
Επίτροπος: Δεν έχεις δίκιο. Οι πράξεις σου δεν υπήρξαν τίμιες.
Πλουμπίδης: Αφήνω τίμιο όνομα με τον τρόπο μου.
Επίτροπος: Καταλαβαίνω τι θέλεις να πεις. Απευθύνεσαι προς άλλους, οι οποίοι, όμως, σε λάσπωσαν.
Πλουμπίδης: Δεν πειράζει. Ο Ζαχαριάδης είναι ο πραγματικός αρχηγός μου. Τον υπακούω και τώρα.

Ο Νίκος Πλουμπίδης εκτελέστηκε λίγο αργότερα με ακάλυπτα τα μάτια, ζητωκραυγάζοντας υπέρ του ΚΚΕ και τραγουδώντας τη «Διεθνή». Το ΚΚΕ συνέχισε να τον στοχοποιεί και μετά τον θάνατό του, όταν υποστήριζε από τα ερτζιανά ότι «ο Πλουμπίδης δεν πέθανε, αλλά μεταφέρθηκε στην Αμερική, όπου γεμίζει τις μέρες και τις τσέπες του με το πικρό αντίτιμο της προδοσίας». Το 1958, μετά την «αποσταλινοποίηση» και την εκπαραθύρωση του Νίκου Ζαχαριάδη από την ηγεσία του κόμματος, το ΚΚΕ αποκατέστησε τον Νίκο Πλουμπίδη.

Πηγή